سرویس بین الملل شبکه اطلاع رسانی مرصاد/ یکی از معیار های سنجش اعتماد عمومی به یک نظام سیاسی در هر کشوری میزان مشارکت مردمی در انتخابات های مختلفی است که برای تشکیل قوای اداره حکومت در آن کشور برگزار می شود.
مشارکتی که در واقع میزان بستگی نهادهای اداره کشور با توده مردم را نشان می دهد.
ایالات متحده مدعی ترین کشور در حوزه پیاده کردن دمکراسی است. کشوری که نه تنها در دوره های اخیر انتخابتهای مختلف از عدم مشارکت بیش از نیمی از واجدین شرایط رنج می برد بللکه شیوه انتخابات آنها برای برگزیدن رئیس جمهور یک کارکرد غیر مستقیم و بهره گیری تصنعی از رای مردم است.
مراحل تفصیلی انتخابات ایالات متحده/ وقتی آراء سناتورها رئیس جمهور را انتخاب می کند نه آراء مردم
فرآيند پيچيده و طولاني انتخابات رياست جمهوري آمريكا يك سال و نيم قبل از حاضر شدن مردم اين كشور پاي صندوق راي آغاز مي‌شود. در ابتدا هر فردي كه در خود توان تامين منابع عظيم مالي و پشت سرگذاشتن مراحل دشوار انتخابات مي‌بيند، در كميسيون فدرال انتخابات ثبت‌نام مي‌كند.
در قوانين انتخاباتي آمريكا ظاهرا شرايط خاصي براي نامزدهاي رياست جمهوري به جز آن كه اين افراد متولد خاك ايالت متحده باشد، در نظر گرفته نشده است.
در بند 5 بخش اول از اصل دوم قانون اساسي آمريكا آمده است: "هر شخصي براي احراز پست رياست جمهوري بايد در زمان تصويب اين قانون اساسي، شهروند بومي يا تبعه ايالات متحده، داراي حداقل 35 سال و مدت 14 سال مقيم ايالات متحده باشد." البته با گذشت زمان، شرط تابعيت اكتسابي كه براي معاصرين استقلال آمريكا در نظر گرفته شده بود، به متولدين خاك ايالات متحده تبديل شد.
نحوه انتخابات رياست جمهوري آمريكا ارتباط مستقيمي با نظام حزبي اين كشور دارد. به عبارت ديگر اغلب نامزدها، از سوي احزاب معرفي مي‌شوند و نامزدهاي مستقل در عرصه انتخابات رياست جمهوري تقريبا هيچ شانسي ندارند. از ميان قريب به 50 حزب و سازمان سياسي نيز اين سمت تنها در اختيار دو حزب دموكرات و جمهوريخواه قرار دارد.
در تاريخ 230 ساله ايالات متحده آمريكا، هيچ رئيس جمهوري از چارچوب نظام دو حزبي خارج نبوده است. از اين رو فعاليت سياسي احزاب به محض ثبت نام افراد آغاز مي‌شود. در نخستين مرحله از مراحل چهارگانه انتخابات رياست جمهوري، در تك تك ايالات آمريكا، انتخابات درون حزبي براي برگزيدن نامزد رسمي حزب برپا مي‌شود.
واقعيت سياسي آمريكا بر اين پايه است كه نظام حزبي اين كشور نه دو حزبي بلكه 50 حزبي است. به عبارت ديگر احزاب ملي نظير حزب دموكرات و حزب جمهوريخواه از 50 حزب كوچكتر در 50 ايالت تشكيل شده‌اند كه فقط در جريان انتخابات رياست جمهوري و آن هم توسط مجمع ملي حزب، وحدت و يكپارچگي خود را به نمايش مي‌گذارند. در برخي از ايالت‌ها، مسائل جغرافيايي، نژادي و اقتصادي، احزاب ايالتي را در قبال آرمانهاي كلي حزب در سطح فدرال قرار داده است. به همين دليل در بعضي از مواقع احزاب ايالتي بيش از آن كه به ساختار فدرالي حزب تمايل داشته باشند، از مواضع و ديدگاههاي حزب رقيب پيروي مي‌كنند.
نمونه بارز اين مساله در نزديكي ديدگاههاي احزاب دموكرات ايالت‌هاي جنوبي، با آرمانهاي جمهوريخواهانه مشاهده مي‌شود. به هر حال با توجه به اين شرايط انتخابات درون حزبي در ماه ژانويه سال، با برپايي انتخابات آغاز مي‌شود. در برخي از ايالت‌ها اين انتخابات به طور مستقيم (primaries) و در برخي ديگر دو مرحله برگزاري مي‌شود (Caucuses) در انتخابات انجمن‌هاي حزبي (Caucuses) هواداران احزاب، نمايندگان خود را برمي‌گزينند و آنان در مرحله بعد به نامزد ايالتي حزب راي مي‌دهند. در 38 ايالت و منطقه آن سوي اقيانوس اطلس [آمريكا]، انتخابات مقدماتي و در 16 ايالت ديگر انتخابات انجمن‌هاي حزبي برپا مي‌شود.
با پايان يافتن انتخابات مقدماتي، احزاب مجمعهاي ملي خود را تشكيل مي‌دهند. تعداد اعضاي شركت كننده در مجمع ملي حزب دموكرات بيش از 4 هزار نفر و در مجمع ملي حزب جمهوريخواه بيش از 2 هزار نفر است.
مجمع‌ها هر 4 سال يك بار در تابستان سال انتخابات برپا مي‌كنند و بعد از چند روز سخنراني‌هاي پرشور و نمايش‌هاي گسترده تبليغاتي 3 هدف اصلي خود را عملي مي‌كنند.
اين 3 هدف عبارتند از: معرفي رسمي نامزد حزب، تدوين مرامنامه انتخاباتي و انتخاب اعضاي كميته ملي حزب. احزاب آمريكايي بر خلاف احزاب اروپايي داراي ساختار حزبي منسجم و كادر رهبري فعالي نيستند. از اين رو كميته ملي وظيفه هدايت حزب در طول 4 سال تا برگزاري انتخابات بعدي را بر عهده دارد. نحوه معرفي نامزد رسمي حزب از سوي مجمعهاي ملي، عملي تشريفاتي به شمار مي‌آيد. به عبارت ديگر فرد مذكور پيش از آن در جريان انتخابات مقدماتي، حائز بيشترين راي بوده و حتي معاون خود را نيز انتخاب كرده است.
در دومين روز از برپايي مجمع، شركت كنندگان بار ديگر آراي خود را به صندوق‌هاي راي مي‌ريزند و عموما اسامي همان كساني از صندوق خارج مي‌شود كه پيش از آن مراحل دشوار انتخابات مقدماتي را پشت سر گذاشته‌اند. البته نامزد حزب بايد با حفظ يكپارچگي جناحهاي مختلف حزب، با دادن قول و قرارهايي، نظر رقباي حزبي خود را نيز جلب كند. يك هفته قبل از برگزاري انتخابات، واجدين حق راي، با مراجعه به مراكز قانوني و ثبت نام، برگه‌هاي انتخاباتي خود را دريافت مي‌كنند. در اين برگه‌ها علاوه بر مشخصات فردي، علايق سياسي راي دهندگان نيز ثبت مي‌شود و تنها از اين طريق تعداد هواداران واقعي احزاب مشخص مي‌شود.
در آمريكا برخلاف اروپا، نظام عضوگيري حزبي وجود ندارد و هر فرد مي‌تواند گاهي جمهوريخواه و گاهي دموكرات باشد. همين مساله نيز لغزنده بودن هواداران احزاب را به دنبال داشته است. مردم آمريكا در روز انتخابات علاوه بر انتخاب نامزد مورد نظر خود براي پست رياست جمهوري، اعضاي هيات الكترال را برمي‌گزيند. در حقيقت روساي جمهوري آمريكا منتخبين اين هيات و نه مردم آمريكا هستند.
انتخابات توسط اعضاي هيات الكترال چهارمين و در عين حال پيچيده‌ترين مرحله انتخابات رياست جمهوري آمريكا به شمار مي‌آيد. دو مرحله‌اي بودن انتخابات رياست جمهوري آمريكا ريشه در تاريخ قرن هيجدهم آمريكا دارد و در قانون اساسي اين كشور به صراحت مورد تائيد قرار گرفته است. بند 2 بخش اول از اصل دوم قانون اساسي آمريكا مي‌گويد: "هر ايالت به شيوه‌اي كه مجلس قانونگذاري آن را معين مي‌كند، تعدادي انتخاب كننده تعيين خواهد نمود كه تعدادشان برابر با كل سناتورها و نمايندگاني است كه يك ايالت مجاز به داشتن آنها در كنگره است.
ولي هيچ سناتور، نماينده و يا فردي كه در ايالات متحده داراي سمتي غير انتفاعي و يا انتخابي باشد نمي‌تواند به عنوان انتخاب كننده تعيين گردد." براساس اين بند، تعداد اعضاي هيات الكترال آمريكا 535 تن خواهد بود كه از حاصل جمع 100 سناتور 435 نماينده مجلس نمايندگان حاصل مي‌شود. در تاريخ 29 مارس 1961 براساس الحاقيه بيست و سوم قانون اساسي، به شهروندان واشنگتن دي سي نيز حق راي اعطا شد. بر اساس اين الحاقيه تعداد اعضاي هيات الكترال شهر واشنگتن معادل ايالات كم جمعيت و برابر 3 عضو تعيين گشت.
بدين ترتيب تعداد اعضاي هيات الكترال به 538 تن رسيد و هر فردي كه مي‌تواند حداقل 270 راي به دست آورد، رئيس جمهوري ايالات متحده آمريكا مي‌شود. پس از انتخاب اعضاي هيات‌هاي الكترال هر ايالت در روز انتخابات، انتخاب كنندگان بايد در ايالت‌هاي خود تشكيل جلسه دهند و از طريق راي مخفي دو نفر را كه حداقل يك نفرشان مقيم ايالت آنان نباشد، انتخاب كنند (به عنوان نمايندگان هيات الكترال در جلسه انتخاب رئيس جمهوري در واشنگتن) و آنگاه فهرستي از افرادي را كه راي به آنان داده شده و همچنين تعداد آراي هر يك از آنان را تهيه و پس از امضا و تائيد به صورت مهر شده به مركز حكومت ايالات متحده و به نام شخص رئيس سنا ارسال نمايند.
رئيس سنا در حضور نمايندگان سنا و مجلس نمايندگان كليه تاييديه‌ها را مي‌گشايد و سپس آرا، شمارش مي‌شود. شخصي كه بيشترين تعداد آرا را از كل انتخاب كنندگان تعيين شده كسب نمايد، رئيس جمهوري مي‌شود. (بند 3، بخش اول از اصل دوم قانون اساسي ايالات متحده آمريكا) در تاريخ آمريكا تاكنون 3 بار فردي به كاخ سفيد راه يافته كه حائز اكثريت آراي مردمي نبوده اما به دليل كسب آراي هيات‌هاي الكترال، به اين سمت منصوب شده است.
راترفورد هايس در سال 1876، بنيامين هاريسون در سال 1888 و جرج دابليو بوش در سال 2000 با بهره گيري از چنين شرايطي به رقباي خود غلبه كردند. بوش در سال 2000 زماني توانست به كاخ سفيد راه يابد كه 25 راي هيات الكترال ايالت فلوريدا را در جريان يك انتخابات پر چالش و مشكوك و با مشاركت برادر كوچكتر خود، "جف بوش" از آن خود كند، با اين تعداد آرا، آراي بوش از هيات‌هاي الكترال به 271 رسيد و ال گور نامزد دمكرات‌ها عليرغم 590 هزار راي بيشتر، شكست خورد. در سيستم انتخاباتي آمريكا، ايالت‌هاي پر جمعيت از نقش و نفوذ بيشتري برخوردار هستند.
ايالت كاليفرنيا با 51 راي الكترال در صدر قرار داد و پس از آن نيويورك، تگزاس، فلوريدا، پنسيلوانيا و ايلينويز قرار مي‌گيرند. هفت ايالت به همراه واشنگتن دي سي نيز تنها داراي حداقل آرا يعني 3 راي در هيات‌هاي الكترال هستند. اين مساله موجب شده كه توجه احزاب و نامزدهاي انتخاباتي همواره به سوي احزاب پرجمعيت‌تر باشد.
اما اگر بيش از يك نفر از نامزدها اكثريت مورد نياز هيات‌هاي الكترال را كسب نمايد و يا اين كه آراي آنان برابر باشد، وظيفه تعيين رئيس جمهوري بر عهده مجلس نمايندگان گذاشته خواهد شد. در چنين شرايطي، مجلس نمايندگان بلافاصله تشكيل جلسه داده و از طريق راي مخفي يكي از آنان را به سمت رياست جمهوري انتخاب خواهد كرد.
تاكنون در تاريخ آمريكا چنين وضعيتي رخ نداده است. اما يك بار هيچ يك از نامزدها نتوانستند آراي مورد نياز را كسب نمايند در اين صورت مجلس نمايندگان، به روش پيشين از ميان 5 نفر اول ليست، رئيس جمهوري را انتخاب مي‌كند در انتخاب وي، ايالت‌ها راي خواهند داد و هر ايالت داراي يك راي خواهد بود.
در هر حالت پس از انتخابات رئيس جمهوري، شخصي كه بيشترين تعداد آراي انتخاب كنندگان را كسب نموده باشد، معاون رئيس جمهوري مي‌شود. ولي اگر دو يا چند نفر باقي بمانند كه داراي آراي مساوي باشند، سنا از ميان آنان معاون رئيس جمهوري را با راي مخفي انتخاب مي‌كند (بند 3 بخش، اول از اصل دوم قانون اساسي).
در سال 1824 جان كوئينسي آدامز پسر جان آدامز دومين رئيس جمهوري ايالات متحده آمريكا توسط مجلس نمايندگان به رياست جمهوري ايالات متحده برگزيده شد.
روند نزولی مشارکت مردم در انتخابات های آمریکا
پنجاه و هفت دوره انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا برگزارشده که اولین آن در سال 1788 بوده است.
در این گزارش با استناد به گزارش مراکز ، نهادهای رسمی و رسانه ها سعی شده که در یک نمایه آماری میزان مشارکت مردم در دوره های مختلف انتخابات آمریکا از سال 1828 تا کنون را مورد بررسی قرار گیرد.
آمار میزان مشارکت مردم در انتخابات از سال 1828 در دسترس بوده و پیش از آن آمار و ارقام درستی ثبت نشده است.
** نمایه آماری مشارکت مردم آمریکا در انتخابات از سال 1828 تا کنون
۱- سال ۱۸۲۸ میزان مشارکت ۵۷٫۶ درصد
۲- سال ۱۸۳۲ میزان مشارکت ۵۵٫۴ درصد
۳- سال ۱۸۳۶ میزان مشارکت ۵۷٫۸ درصد
۴- سال ۱۸۴۰ میزان مشارکت ۸۰٫۲ درصد
که سومین مشارکت حداکثری مردم در انتخابات آمریکا است.
۵- سال ۱۸۴۴ میزان مشارکت ۷۸٫۹ درصد
۶- سال ۱۸۴۸ میزان مشارکت ۷۲٫۷ درصد
۷- سال ۱۸۵۲ میزان مشارکت ۶۹٫۶ درصد
۸- سال ۱۸۵۶ میزان مشارکت ۷۸٫۹ درصد
۹- سال ۱۸۶۰ میزان مشارکت ۸۱٫۲ درصد که دومین مشارکت حداکثری آمریکاییان
در تاریخ انتخابات محسوب می شود.
۱۰- سال ۱۸۶۴ میزان مشارکت ۷۳٫۸ درصد
۱۱- سال ۱۸۶۸ میزان مشارکت ۷۸٫۱ درصد
۱۲- سال ۱۸۷۲ میزان مشارکت ۷۱٫۳ درصد
۱۳- سال ۱۸۷۶ میزان مشارکت ۸۱٫۸ درصد
۱۴- سال ۱۸۸۰ میزان مشارکت ۷۹٫۴ درصد
۱۵- سال ۱۸۸۴ میزان مشارکت ۷۷٫۵ درصد
۱۶- سال ۱۸۸۸ میزان مشارکت ۷۹٫۳ درصد
۱۷- سال ۱۸۹۲ میزان مشارکت ۷۴٫۷ درصد
۱۸- سال ۱۸۹۶ میزان مشارکت ۷۹٫۳ درصد
۱۹- سال ۱۹۰۰ میزان مشارکت ۷۳٫۲ درصد
۲۰- سال ۱۹۰۴ میزان مشارکت ۶۵٫۲ درصد
۲۱- سال ۱۹۰۸ میزان مشارکت ۶۵٫۴ درصد
۲۲- سال ۱۹۱۲ میزان مشارکت ۵۸٫۸ درصد
۲۳- سال ۱۹۱۶ میزان مشارکت ۶۱٫۶ درصد
۲۴- سال ۱۹۲۰ میزان مشارکت ۴۹٫۲ درصد
که سومین مشارکت اتدک و پس سال ۱۹۱۲ است.
۲۵- سال ۱۹۲۴ میزان مشارکت ۴۸٫۹ درصد
۲۶- سال ۱۹۲۸ میزان مشارکت ۵۶٫۹ درصد
۲۷- سال ۱۹۳۲ میزان مشارکت ۵۶٫۹ درصد
۲۸- سال ۱۹۳۶ میزان مشارکت ۶۱ درصد
۲۹- سال ۱۹۴۰ میزان مشارکت ۶۲٫۵ درصد
۳۰- سال ۱۹۴۴ میزان مشارکت ۵۵٫۹ درصد
۳۱- سال ۱۹۴۸ میزان مشارکت ۵۳ درصد
۳۲- ۱۹۵۲ میزان مشارکت ۶۳٫۳ درصد
۳۳- ۱۹۵۶ میزان مشارکت ۶۰٫۶ درصد
۳۴- ۱۹۶۰ میزان مشارکت ۶۳٫۱۱ درصد
۳۵- سال ۱۹۶۴ میزان مشارکت ۶۱٫۹۳ درصد
۳۶- سال ۱۹۶۸ میزان مشارکت ۶۰٫۸۳ درصد
۳۷- سال ۱۹۷۲ میزان مشارکت ۵۵٫۲۲ درصد
۳۸- سال ۱۹۷۶ میزان مشارکت ۵۳٫۵۳ درصد
۳۹- سال ۱۹۸۰ میزان مشارکت ۵۲٫۶۰ درصد
۴۰- سال ۱۹۸۴ میزان مشارکت ۵۳٫۱۱ درصد
۴۱- سال ۱۹۸۸ میزان مشارکت ۵۰٫۱۱ درصد
۴۲- سال ۱۹۹۲ میزان مشارکت ۵۵٫۱۰ درصد
۴۳- سال ۱۹۹۶ میزان مشارکت ۴۹ درصد
که دومین مشارکت اندک پس از سال ۱۹۱۲ محسوب می شود.
۴۴- سال ۲۰۰۰ میزان مشارکت ۵۱٫۲۱ درصد
۴۵- سال ۲۰۰۴ میزان مشارکت ۵۶٫۶۹ درصد
۴۶- سال ۲۰۰۸ میزان مشارکت ۵۸٫۲۰ درصد
47- سال 2012 میزان مشارکت کمتر از 50 درصد
براساس آمار بالا ، بالاترین نرخ مشارکت آمریکاییان در انتخابات ریاست جمهوری مربوط بیست و سومین دوره این انتخابات در سال ۱۸۷۶ بود در این دوره ۸۱٫۸ درصد از مردم در انتخابات شرکت کرده بود.
از طرف دیگر کمترین میزان مشارکت نیز در سال ۱۹۲۴ اتفاق افتاد، در این دوره که سی و پنجمین دوره محسوب می شد فقط ۴۸٫۹ درصد واجدین شرایط در انتخابات حضور داشتند.
این آمارها نشان می دهد که حضور آمریکاییان در انتخابات ریاست جمهوری سال های ۱۸۲۸ تا ۱۹۰۸ ( البته به جز سه دوره ۱۸۲۸، ۱۸۳۲ و ۱۸۳۶)، به مراتب بیشتر از انتخابات برگزار شده در یک قرن اخیر، از سال ۱۹۱۲ تا ۲۰۰۸ بوده است.
همچنین از سال ۱۹۱۲ تا سال ۲۰۰۸ میزان مشارکت مردم هیچ گاه بیشتر از ۶۳٫۱۱ درصد ثبت شده در سال ۱۹۶۰ نبوده است. به عبارت دیگر،بیشترین میزان مشارکت آمریکاییان در انتخابات ریاست جمهوری یک قرن اخیر در سال ۱۹۶۰ رقم خورده است کمترین رقم مشارکت تاریخ انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز در همین قرن اخیر (در سال ۱۹۲۴) اتفاق افتاد.
انتخابات اخیر
حزب جمهوریخواه آمریکا با پیروزی در انتخابات میان‌دوره‌ای این کشور توانست کنترل مجلس سنای این کشور را در دست بگیرد.
این برای اولین بار از سال ۲۰۰۶ به این سو است که جمهوریخواهان کنترل مجلس سنا و مجلس نمایندگان آمریکا را در دست گرفته‌اند.
میچ مک‌کانل، سناتور جمهوریخواه به جای هری رید دموکرات، از این پس رهبری سنا را به عهده خواهد داشت. آقای مک‌کانل توانست رقیب دموکرات خود را شکست دهد و پس از اعلام پیروزی‌اش گفت "مردم دیگر به این دولت، اعتماد ندارند."
محبوبیت باراک اوباما رئیس جمهور دموکرات آمریکا نیز با رسیدن به حدود ۴۰ درصد، به پایین‌ترین سطح خود از ابتدای ریاست جمهوری او رسیده و این امر در شکست دموکرات‌ها بی‌تاثیر نبوده است.
جمهوریخواهان در این دوره از انتخابات از این مساله نهایت استفاده را کردند و در تبلیغات انتخاباتی به نارضایتی از آقای اوباما و سیاست‌هایش اشاره کردند و گفتند که این انتخابات، همه‌پرسی برای مقبولیت آقای اوباماست.
بر اساس این گزارش و مطابق برخی نظرسنجی‌ها در انتخابات 4 نوامبر میزان مشارکت حتی از 37 درصد پیشین در انتخابات سال 2010 نیز کمتر خواهد بود.
نظرسنجی موسسه پیو نیز نشان می‌دهد بیکاری، عدم بهبود وضعیت اقتصادی، افشای برنامه جاسوسی سازمان امنیت ملی امریکا و احتمال مداخله نظامی جدی‌تر امریکا در جنگ‌های خاورمیانه، میلیون‌ها امریکایی به ویژه جوانان را که سال‌های 2008 و 2012 به اوباما رای داده بودند، نسبت به وی بدبین کرده است.
در حال حاضر و با گذشت ساعت‌ها از اعلام رسمی نتایج انتخابات ، هنوز میزان مشارکت در انتخابات سنا اعلام نشده است ولی بر اساس نظرسنجی ها این مشارکت حتی شاید به 20درصد رسیده است.
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد