گذری بر آداب و رسوم استقبال از نوروز در کرمانشاه «گهواره تمدن»

به گزارش شبکه اطلاع رسانی مرصاد، آیین‌های استقبال از بهار و نوروز پاسداشت فرهنگ و آداب و رسوم گذشتگان است.

کرمانشاه که گهواره تمدن ایران زمین به شمار می رود، هر سال جشن نوروز با آداب و رسوم خاص خود برپا می‌شود؛ از روزها قبل از فرارسیدن نوروز، مردم با خانه تکانی و گردگیری خود را برای برگزاری این جشن باستانی مهیا می‌کنند.

اردشیر کشاورز در گفتگویی اظهار داشت: فرار رسیدن بهار زمینه‌ساز شور و نشاط در خانه کُردنشینان می‌شود که مردم با پوشیدن لباس های رنگارنگ زیبا و بر افروختن آتش و نواختن موسیقی و پایکوبی، آمدن بهار طبیعت را خوش آمد می گویند.

وی با بیان اینکه مردم با خانه تکانی به استقبال نوروز می روند، افزود: پاسداشت نوروز در میان کُردنشینان به این شکل است که یک ماه پیش از عید، یعنی در اسفندماه براساس سنت گذشتگان مردم در خانه ها دانه هایی مثل گندم، عدس، کنجد، ماش و.. را در بشقاب و ظرف های گوناگون می کارند که به آن «سوزه»  یا سبزه می گوبند و آن را تا سیزده فروردین در منزل نگه می دارند، چرا که نشانه برکت و سرسبزی است.

این پژوهشگر کرمانشاهی از اسب سواری به عنوان از آداب کردنشینان در ایام نوروز یاد کرد و گفت: اسب سواری در میان مردم کرمانشاه به قیقاج معروف است و سوارکاران تیراندازی می کردند.

وی گفت: برافروختن آتش در فرهنگ مردم کورد و به ویژه استان کرمانشاه از رسم و رسوم‌ کهن و ریشه دار است و برافروختن آتش در عید نوروز بیشتر در میان روستانشینان رواج دارد. همچنین دو سه روز پیش از آغاز سال نو را عرفه یا خیرات می گویند که مردم روستا و عشایر غذاهایی مثل شیربرنج یا حلوا تهیه و بین همسایگان توزیع می کردند البته الان هم تا حدودی رواج دارد.

کشاورز افزود: در گذشته شادی و نشاط قبل از آمدن فصل بهار، با ترانه خوانی کودکان آغاز می شد، بچه ها به محض دیدن پرواز لک لک ها ترانه کُردی با متن کوردی "حاجی لک لک مارهات، مار گلنگ دار هات، کاکه م و سوار هات، شتریل و قطار هات، گنه م و خروار هات" با هیجان و شادی با هم سر می دادند.

وی در مورد عیدی دادن و عیدی گرفتن هم گفت: در بعضی روستاهای استان کرمانشاه رسمی به نام قاشقزنی و شال اندازی(شال درکی) وجود داشت که کودکان و نوجوانان از اهالی روستا عیدی می گرفتند. در روستاها معمولا تخم مرغهای رنگی برای عیدی به بچه ها می دادند.

این پژوهشگر خاطرنشان کرد:  در فرهنگ کرمانشاه به هنگام فرا رسیدن عید دیدوبازدیدها حتی از اقوام عزادار نیز انجام می‌شود و به این مراسم نوعید گفته میشود که به منزل صاحب عزا میروند.

شهلا جواهری در گفتگو با خبرنگار شبکه اطلاع رسانی مرصاد با بیان اینکه نوروز یک جشن و آیین ملی و جهانی است، اظهار داشت: خانه تکانی، آتش افروزی، چیدن سفره هفت سین، دید و بازدید و سیزده بدر هریک نمادی از جشن هزاران ساله نوروز در تاریخ این سرزمین است.

این کارشناس ارشد مردم شناسی افزود: عید نوروز در باور کرمانشاهی‌ها مقدس است زیرا اعتقاد دارند که حضرت علی (ع) در چنین روزی به امامت رسید.

وی با بیان اینکه برخی رسوم کمرنگ شده، گفت: مردها با شلیک گلوله در ساعت تحویل سال شادمانی خود را از آغاز سال جدید ابراز میکردند، پس از تحویل سال مردم برای دید و بازدید به خانه همدیگر می روند که خانه سادات در اولویت است؛ همان شب پولی به نام "ته کیسه " به عنوان نماد برکت از بزرگان می گیرند .

جواهری خاطرنشان کرد: نان برنجی که از شیرینی های سنتی و سوغات کم نظیر کرمانشاه است با عطر و طعم روغن کرمانشاهی، همواره در میان سفره‌های هفت سین به چشم می خورد و زیبایی خاصی به سفره هفت سین کرمانشاهی می بخشد.

وی با اشاره به اینکه شب سال نو معمولا در کرمانشاه سبزی پلو و یا رشته پلو پخت می‌شود که برکت و سر سبزی را در سال نو برای خانواده ها به ارمغان می آورد، تصریح کرد: خورشت خلال، کوفته، دنده کباب، نان‌های محلی و... از جمله غذاهای مورد طبع کرمانشاهیان در عید نوروز است که از مهمانانشان پذیرایی می کنند.

جواهری همچنین در روز نوروز مراسمی با عنوان "نوعید" در کرمانشاه وجود دارد که در این روز اقوام و دوستان برای ادای احترام به خانه صاحبان عزا می روند و برای تازه در گذشته فاتحه می خوانند.

وی با بیان اینکه آیین نوروز توسط سازمان یونسکو به ثبت جهانی رسیده، گفت: چیدن سفره هفت سین نیز، یکی از مهم‌ترین آداب استقبال از سال نو به شمار می رود که توسط همه مردم با سلایق مختلف و زیبایی خاصی چیده می شود.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی مرصاد، پژوهشگران معتقدند نباید به‌راحتی از کنار باورهای به ظاهر ساده فرهنگ عامه، گذشت زیرا این فرهنگ مملو از ناگفته‌ها و اسطوره است.

استقبال بهار به عنوان یکی از آیین های شاد از گذشته تا به امروز است که پس از رهایی زمین از دست زمستان های سرد و سخت و برف های سنگین، بی شک آمدن گل های نوروزی و روییدن گیاهان موجب نشاط درونی در انسان می شود.