به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ امروز، سالروز میلاد پنجمین پیشوای شیعیان، امام محمد باقر (ع)، فرصتی ارزشمند برای بازخوانی زندگی، اندیشه و سیره شخصیتی امامی است که نقش بنیادینی در گسترش معارف اصیل اسلامی ایفا کرد. امام محمد باقر (ع) در اول رجب سال ۵۷ هجری قمری در شهر مدینه چشم به جهان گشود و در دوره‌ای حساس از تاریخ اسلام زیست؛ دورانی که جامعه اسلامی با چالش‌های فکری، انحرافات اعتقادی و فشارهای سیاسی گسترده رو به‌ رو بود.

لقب مشهور آن حضرت «باقرالعلوم» است؛ به معنای شکافنده دانش‌ها. این لقب به‌خوبی جایگاه علمی امام را نشان می‌دهد. ایشان توانست با بهره‌گیری از شرایط نسبی آرامش سیاسی آن زمان، نهضتی علمی و فرهنگی پایه‌گذاری کند که بعدها توسط فرزندشان، امام جعفر صادق (ع)، به اوج رسید. امام باقر (ع) با تربیت شاگردان برجسته، تبیین صحیح معارف قرآن و حدیث، و مقابله با تفکرات نادرست، بنیان فکری مکتب تشیع را استحکام بخشید.

از دیگر القاب امام محمد باقر (ع) می‌توان به «شاکر»، «هادی» و «امین» اشاره کرد که هر یک بازتاب‌دهنده بخشی از ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری ایشان است. 

شکرگزاری در همه حال، هدایت‌گری دلسوزانه جامعه و امانت‌داری در گفتار و کردار، از شاخص‌ترین صفات شخصیتی آن حضرت به شمار می‌رود. امام باقر (ع) در کنار جایگاه علمی، الگویی کامل از اخلاق اسلامی بود؛ با مردم با مهربانی و تواضع رفتار می‌کرد و در برابر ظلم و انحراف، موضعی آگاهانه و حکیمانه داشت.

ویژگی بارز شخصیتی امام محمد باقر (ع)، عقلانیت همراه با معنویت بود. ایشان همواره پیروان خود را به تفکر، پرسشگری و تعقل دعوت می‌کرد و علم را ابزاری برای رشد انسان و اصلاح جامعه می‌دانست، نه وسیله‌ای برای برتری‌جویی. در سیره امام، علم و اخلاق از یکدیگر جدا نیستند و همین نکته، پیام مهمی برای دنیای امروز دارد که گاه دانش از ارزش‌های انسانی فاصله می‌گیرد.

در دنیای معاصر که جوانان با انبوهی از اطلاعات متناقض، بحران هویت و چالش‌های اخلاقی رو به‌ رو هستند، سیره امام محمد باقر (ع) می‌تواند چراغ راهی مطمئن باشد. تأکید ایشان بر آگاهی، گفتگو، صبر و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، الگویی کارآمد برای نسل کنونی است. امام باقر (ع) نشان داد که می‌توان در عین پایبندی به اصول، با زمانه خود آگاهانه مواجه شد و برای اصلاح جامعه گام برداشت.

امام محمد باقر (ع) همچنین نمونه‌ای روشن از پیوند میان دینداری و زندگی اجتماعی سالم است. ایشان به معیشت حلال، تلاش اقتصادی و حضور فعال در جامعه اهمیت می‌داد و این نگاه متعادل، پاسخی عملی به افراط و تفریط‌هایی است که گاه در فهم دین مشاهده می‌شود. نسل امروز می‌تواند از امام بیاموزد که دینداری واقعی، در عمل، اخلاق و مسئولیت اجتماعی جلوه می‌کند.

 بازخوانی سیره این امام بزرگوار می‌تواند ما را به سوی جامعه‌ای آگاه‌تر، اخلاق‌مدارتر و مسئولانه‌تر هدایت کند؛ جامعه‌ای که در آن علم در خدمت انسانیت و ایمان در مسیر عقلانیت قرار دارد.

نکته مهم دیگر در زندگی امام محمد باقر (ع)، توجه ویژه ایشان به کرامت انسانی و حفظ عزت مؤمن بود. امام همواره تأکید می‌کرد که انسان نباید دانش، ایمان یا جایگاه اجتماعی خود را وسیله تحقیر دیگران قرار دهد. این نگاه، در جهانی که روابط انسانی گاه تحت‌ تأثیر رقابت‌های ناسالم و قضاوت‌های سطحی قرار گرفته، بسیار راهگشاست. سیره امام باقر (ع) به ما می‌آموزد که احترام، گفتگو و انصاف، پایه‌های اصلی یک جامعه سالم هستند.

همچنین امام باقر (ع) در برابر سختی‌ها و فشارهای زمانه، صبری آگاهانه داشت؛ صبری که همراه با سکوت منفعلانه نبود، بلکه با روشنگری و تربیت فکری جامعه همراه می‌شد. این نوع صبر می‌تواند برای نسل امروز، که با مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی رو به‌ روست، الهام‌بخش باشد. بازگشت به آموزه‌های امام محمد باقر (ع)، یعنی انتخاب راه دانایی، اخلاق و امید؛ راهی که می‌تواند آینده‌ای روشن‌تر برای فرد و جامعه رقم بزند.

سالروز میلاد امام محمد باقر (ع)، تنها یک مناسبت تاریخی نیست؛ بلکه فرصتی برای بازاندیشی در شیوه زندگی، نگاه ما به علم، اخلاق و نقش فرد در جامعه است.

نویسنده: فاطمه علی‌قارداشی؛ فعال فرهنگی

انتهای خبر/