نبود صنایع تبدیلی بزرگ‌ترین مشکل زعفران‌کاران 

حسن ویسی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: عملکرد تولید زعفران در هر هکتار به عواملی همچون نوع خاک، شرایط اقلیمی، روش‌های کشاورزی و مدیریت مزرعه بستگی دارد؛ به‌طور میانگین، میزان تولید این محصول بین ۳ تا ۵ کیلوگرم در هکتار است و در برخی مناطق مستعد به بیش از ۵ کیلوگرم نیز می‌رسد. 

وی افزود: در سال‌های اخیر با افزایش توجه کشاورزان به کشت زعفران و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در زمینه آبیاری و کشاورزی، میزان تولید این محصول در شهرستان روانسر نیز روندی افزایشی داشته و به یکی از محورهای توسعه کشاورزی منطقه تبدیل شده است. 

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان روانسر تصریح کرد: کشاورزان روانسری به دلایل متعددی به کشت زعفران روی آورده‌اند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سودآوری بالا اشاره کرد؛ زعفران از گران‌ترین محصولات کشاورزی جهان است و درآمد حاصل از آن برای کشاورزان انگیزه‌ای قوی برای جایگزینی با سایر محصولات ایجاد کرده است. 

سازگاری زعفران با شرایط اقلیمی روانسر

ویسی بیان کرد: سازگاری زعفران با شرایط آب و هوایی روانسر نیز از دیگر عوامل گرایش کشاورزان به کشت آن است؛ این محصول در اقلیم خشک و نیمه‌خشک عملکرد مطلوبی دارد و نسبت به کم‌آبی مقاوم‌تر از بسیاری از محصولات زراعی دیگر است، از این رو گزینه‌ای مناسب برای مناطق دارای محدودیت منابع آبی محسوب می‌شود. 

وی خاطرنشان کرد: کاهش هزینه‌های تولید نسبت به محصولاتی همچون گندم و جو نیز یکی از مزیت‌های کشت زعفران است؛ این محصول علاوه بر نیاز کمتر به آب، به نیروی کار زیاد و هزینه‌های سنگین زراعی احتیاج ندارد و از نظر اقتصادی برای کشاورزان مقرون به صرفه‌تر است. 

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان روانسر ادامه داد: زعفران به دلیل استفاده گسترده در صنایع غذایی، دارویی و عطریات، دارای بازار مصرف پایداری است؛ همین ویژگی موجب شده تا کشاورزان از بابت فروش محصول خود اطمینان بیشتری داشته باشند و این محصول به‌عنوان کالایی با تقاضای مداوم مورد استقبال قرار گیرد. 

ویسی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به چالش‌های زعفران‌کاران روانسری، گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات، استفاده محدود از آموزش‌ها و فناوری‌های نوین است؛ بسیاری از کشاورزان همچنان از روش‌های سنتی کاشت و برداشت استفاده می‌کنند که این امر موجب کاهش عملکرد در هکتار می‌شود. 

وی با اشاره به مشکلات زیرساختی، افزود: دسترسی محدود به تجهیزات و ابزارهای مدرن کشت، نبود امکانات کافی برای فرآوری، خشک‌کردن و بسته‌بندی استاندارد از دیگر چالش‌های زعفران‌کاران است و همین مسئله باعث کاهش بهره‌وری و ارزش‌افزوده محصول می‌شود. 

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان روانسر تأکید کرد: نوسان قیمت و مشکل فروش زعفران نیز از دغدغه‌های جدی کشاورزان است؛ نبود بازار تضمینی و وابستگی به واسطه‌ها باعث شده تا درآمد زعفران‌کاران ثبات نداشته باشد و در برخی سال‌ها حتی متحمل زیان شوند. 

تسهیلات جهاد کشاورزی برای توسعه کشت زعفران

ویسی در ادامه به حمایت‌های جهاد کشاورزی اشاره کرد و گفت: جهاد کشاورزی روانسر در راستای حمایت از کشاورزان زعفران‌کار اقداماتی انجام داده است که از جمله آن‌ها می‌توان به ارائه تسهیلات مالی و کمک‌های بلاعوض برای خرید پیاز زعفران اشاره کرد.

وی افزود: برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویجی نیز از دیگر برنامه‌های جهاد کشاورزی است؛ این دوره‌ها با هدف ارتقای دانش کشاورزان، آموزش روش‌های نوین کاشت، داشت و برداشت و همچنین مدیریت بهینه مزارع زعفران برگزار می‌شود. 

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان روانسر در پایان گفت: حمایت از ایجاد واحدهای فرآوری و بسته‌بندی زعفران از جمله برنامه‌های مؤثر در افزایش ارزش‌افزوده این محصول است؛ چنین اقداماتی علاوه بر ایجاد اشتغال محلی، زمینه صادرات زعفران با برند منطقه‌ای را فراهم می‌کند و به توسعه اقتصادی روانسر کمک خواهد کرد. 

لزوم حضور سرمایه‌گذاران در زنجیره صادرات زعفران

منصور صفری در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: زعفران کرمانشاه از نظر کیفیت در کشور بی‌رقیب است و با توسعه سرمایه‌گذاری و بسته‌بندی مناسب، می‌تواند جایگاه این استان را به‌عنوان یکی از قطب‌های اصلی زعفران تثبیت کند. 

وی با تأکید بر اهمیت اقتصادی این محصول، افزود: زعفران علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، منبع درآمد مطمئنی برای کشاورزان به شمار می‌رود و هیچ محصول دیگری در شرایط فعلی توان رقابت با آن را ندارد؛ میانگین عملکرد در هر هکتار تا ۱۰ کیلوگرم گزارش شده است. 

این کارشناس کشاورزی گفت: زعفران به دلیل نیاز آبی پائین، جایگزین مناسبی برای محصولات پرآب است و نقش مهمی در صرفه‌جویی منابع دارد؛ مناطق معتدل و مرتفع کرمانشاه از خاستگاه‌های اصلی این محصول در کشور محسوب می‌شوند و در سال‌های اخیر کشت آن گسترش یافته است. 

صفری تصریح کرد: زعفران محصولی کم‌توقع و با عملکرد بالا است که با یک یا دو نوبت آبیاری در سال رشد می‌کند؛ اولین آبیاری در مهرماه انجام می‌شود و بارندگی‌های طبیعی در سایر فصول، نیاز به آبیاری مجدد را کاهش می‌دهد. 

وی با اشاره به روند رشد زعفران، عنوان کرد: پیاز این محصول معمولاً در مرداد و شهریور کشت می‌شود، در مهرماه آبیاری و از آبان‌ماه گل‌دهی آن آغاز خواهد شد؛ در صورت استفاده از پیاز مرغوب، حتی در سال نخست نیز امکان برداشت محصول وجود دارد. 

این کارشناس کشاورزی با بیان اینکه زعفران از نظر اقتصادی بسیار مقرون ‌به‌ صرفه است، گفت: در برخی مناطق عملکرد آن تا ۲۰ کیلوگرم در هکتار رسیده است؛ با احتساب قیمت حدود ۱۰۰ میلیون تومان برای هر کیلوگرم در سال گذشته، درآمد هر هکتار تا یک میلیارد تومان می‌رسد. 

نقش زعفران در اشتغال‌زایی خانواده‌محور

صفری عنوان کرد: زعفران علاوه بر بازده اقتصادی، از نظر اجتماعی نیز اهمیت دارد، زیرا فرآیند کاشت، برداشت و پاک‌کنی آن خانواده‌محور است و از کودکان تا سالمندان می‌توانند در آن مشارکت داشته باشند، که خود عاملی در اشتغال پایدار روستایی است. 

وی درباره وضعیت خاک کاشت این محصول، گفت: زعفران در خاک‌های سبک و حاصلخیز بهتر رشد می‌کند؛ استفاده از کود گاوی به‌دلیل تولید گرمای زیاد توصیه نمی‌شود، اما کود گوسفندی برای حفظ دمای متعادل خاک و جلوگیری از پوسیدگی پیاز مناسب‌تر است. 

این کارشناس کشاورزی افزود: در خاک‌های فقیر، پیاز زعفران را می‌توان تا عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی‌متر کاشت تا بهره‌وری افزایش یابد؛ برای هر هکتار زمین، حدود ۵ تا ۸ تن پیاز سالم و عاری از آلودگی قارچی مورد نیاز است تا عملکرد مطلوب حاصل شود. 

صفری بیان کرد: عمق کاشت مناسب بین ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر و فاصله ردیف‌ها حدود ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر است؛ پیاز زعفران پس از یک بار کشت تا هفت سال در زمین می‌ماند و در سال‌های نخست، بیشترین میزان گلدهی را دارد. 

وی گفت: یکی از چالش‌های اصلی توسعه زعفران در کرمانشاه، محدودیت منابع آبی در برخی مناطق و کمبود آگاهی کشاورزان است؛ با این حال، در سال‌های اخیر برنامه‌های ترویجی مؤثری برای آموزش و گسترش کشت این محصول اجرا شده است. 

این کارشناس کشاورزی با اشاره به ضعف صنایع فرآوری و بسته‌بندی، افزود: با وجود کیفیت بالای زعفران کرمانشاه، هنوز زیرساخت‌های بسته‌بندی در سطح برندهای مطرح کشور قرار ندارد؛ البته اقداماتی از جمله طراحی لوگوهای معرفی محصول در حال انجام است. 

صفری ادامه داد: در زمینه صادرات، بخش قابل توجهی از زعفران استان به‌صورت فله‌ای صادر می‌شود که شایسته جایگاه کرمانشاه نیست؛ حضور سرمایه‌گذاران توانمند برای ایجاد زنجیره کامل از تولید تا بسته‌بندی و صادرات امری ضروری است. 

وی در پایان تأکید کرد: با توجه به اقلیم مساعد، خاک مناسب و کیفیت بالای زعفران، استان کرمانشاه ظرفیت تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌های صادراتی کشور را دارد؛ حمایت مسئولان و ورود بخش خصوصی می‌تواند آینده این محصول را تضمین کند. 

زعفران کرمانشاه از زعفران مشهد مرغوب‌تر است

نریمان محمدی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: زعفران کرمانشاه محصولی با کیفیت بالا و ارزش اقتصادی قابل توجه است و حتی با تولید محدود، توان رقابت در بازارهای داخلی و بین‌المللی را دارد؛ بسته‌بندی مناسب و معرفی برند محلی می‌تواند ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد کند. 

وی افزود: بازار فروش زعفران در کرمانشاه پایدار است و نگرانی از اشباع بازار وجود ندارد؛ مشتریان داخلی و حتی بازارهای بیرون از استان به راحتی محصول را خریداری می‌کنند؛ با این حال، هزینه بالای پیاز و نیروی انسانی از مهم‌ترین چالش‌ها برای کشاورزان محسوب می‌شود. 

حمایت‌های ناکافی و نیاز به همکاری جهاد کشاورزی

این زعفران‌کار روانسری درباره حمایت‌های جهاد کشاورزی، بیان کرد: متأسفانه در زمینه تأمین پیاز مرغوب و ارائه مشاوره‌های تخصصی حمایت کافی وجود ندارد؛ برخی کشاورزان برای تأمین پیاز مرغوب مجبورند مسافت طولانی تا مشهد را طی کنند که هزینه و برنامه‌ریزی زیادی می‌طلبد؛ همکاری جهاد کشاورزی در این زمینه ضروری است. 

محمدی ادامه داد: تأمین پیاز مرغوب، شرط اصلی افزایش کیفیت محصول است و بدون حمایت و همکاری نهادهای ذی‌ربط، فرآیند کشت برای کشاورزان دشوار و پرهزینه خواهد بود؛ انتظار می‌رود سیاستگذاری‌ها و حمایت‌ها طوری باشد که توسعه کشت پایدار زعفران در استان تسهیل شود. 

وی در مورد صنایع تبدیلی و بسته‌بندی، گفت: صنایع بسته‌بندی و برندینگ زعفران در کشور ضعیف است و اغلب محصول ایران به‌صورت خام صادر می‌شود؛ کشورهای دیگر زعفران ما را بسته‌بندی و با برند خود عرضه می‌کنند؛ زعفران کرمانشاه از لحاظ کیفیت و عیار، قابلیت رقابت بالایی دارد. 

این زعفران‌کاران روانسری تصریح کرد: تجربه نشان داده حتی با مقدار تولید محدود، زعفران کرمانشاه می‌تواند در بازار رقابت کند؛ شرایط اقلیمی منطقه، دمای شبانه‌روزی و آبیاری محدود، کیفیت و ارزش‌افزوده محصول را افزایش می‌دهد و عیار محصول حتی بالاتر از نمونه‌های مشهدی است. 

محمدی درباره آغاز فعالیت خود گفت: از سال ۱۳۹۷ به‌طور جدی به کشت زعفران روی آوردم؛ علاقه شخصی من از دوران تحصیل در رشته کشاورزی و عضویت در پژوهشکده زعفران شکل گرفت؛ این تجربه علمی و عملی باعث شد بتوانم به کشاورزان دیگر نیز راهنمایی کنم و دانش خود را منتقل کنم. 

وی افزود: در همان سال پیاز زعفران را از کاهن تهیه و کشت کردم؛ در سال‌های بعد سطح زیر کشت را گسترش دادیم و سری دوم پیاز را از مشهد ارسال کردیم؛ آماده‌سازی زمین، پاک‌سازی و دسته‌بندی پیازها، و کاشت دستی، مراحل حساس و پرزحمت تولید زعفران هستند. 

این زعفران‌کار نمونه روانسری عنوان کرد: کاشت دستی مهم‌ترین و دشوارترین مرحله تولید است و نسبت به مراحل داشت، آبیاری و برداشت، نیاز به دقت و صبر بیشتری دارد؛ برداشت گل و پاک‌سازی نیز اهمیت زیادی دارد و رعایت دقیق این مراحل باعث افزایش عملکرد و کیفیت محصول می‌شود. 

محمدی در پایان درباره مزایای کشت زعفران، گفت: زعفران نسبت به دیگر محصولات کشاورزی نیاز آبی کمتری دارد و حتی در مناطق کم‌آب به خوبی رشد می‌کند؛ آبیاری‌ها محدود هستند و شرایط اقلیمی منطقه ما موجب افزایش کیفیت و عیار محصول شده است. 

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ زعفران روانسر با کیفیت بالا، سازگاری اقلیمی و ظرفیت اقتصادی قابل توجه، ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب‌های اصلی تولید و صادرات کشور را دارد؛ با این حال، نبود صنایع تبدیلی و ضعف بسته‌بندی مانع بهره‌وری کامل محصول شده است. 

محدودیت دسترسی به پیاز مرغوب، وابستگی به واسطه‌ها و فقدان حمایت هدفمند، کشاورزان را از کسب درآمد پایدار محروم کرده و ارزش واقعی محصول را به بازار منتقل نمی‌کند؛ رفع این چالش‌ها برای ارتقای جایگاه زعفران در بازارهای داخلی و بین‌المللی ضروری است. 

تجربه کشاورزان نشان می‌دهد که حتی با تولید محدود، زعفران کرمانشاه توان رقابت در بازار داخلی و خارجی را دارد؛ اما تحقق کامل این ظرفیت بدون سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و ایجاد زنجیره کامل تولید، فرآوری و بسته‌بندی ممکن نیست. 

حمایت‌های مالی، آموزش‌های تخصصی و توسعه زیرساخت‌های فرآوری و بسته‌بندی، علاوه بر افزایش درآمد کشاورزان، اشتغال پایدار خانواده‌محور ایجاد کرده و می‌تواند آینده اقتصادی روانسر و کرمانشاه را تضمین کند و جایگاه طلای سرخ را ارتقا دهد. 

انتهای خبر/