به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ در سال ۱۴۰۳، حدود ۶۰ هزار دستگاه خودرو شامل انواع برقی، بنزینی و هیبریدی وارد ایران شد. ارزش این خودروها به بیش از یک‌میلیارد دلار رسید که عمده آن‌ها از چین وارد شده‌اند. حتی برندهای معروفی مثل تویوتا و کیا که در چین تولید می‌شوند، جزو این واردات قرار دارند؛ این روند نشان می‌دهد که بازار واردات خودرو در ایران به شدت به محصولات تولید شده در چین وابسته است. 

رشد چشمگیر قیمت خودروهای وارداتی

قیمت خودروهای وارداتی در ایران طی سال‌های اخیر به طرز چشمگیری افزایش یافته است. عوامل مختلفی از جمله نوسانات شدید نرخ ارز، تعرفه‌های سنگین واردات و محدودیت‌های سیاستی، باعث شده‌اند که قیمت برخی خودروها تا ۳۰۰ درصد بیشتر از قیمت جهانی باشد. 

به عنوان مثال، خودروی هیوندای آی‌۲۰ مدل ۲۰۱۷ در ایران با قیمتی حدود ۴۰ هزار دلار فروخته شده است، در حالی که مدل ۲۰۲۲ این خودرو در بازارهای جهانی تنها ۱۵ هزار دلار قیمت دارد. همچنین، خودروی هیوندای توسان در ایران به قیمتی بالغ بر ۴ میلیارد تومان رسیده که نشان‌دهنده اثرات نرخ ارز و حباب قیمتی است. 

اثر حباب قیمتی بر بازار داخلی

حباب قیمتی خودروهای دست‌دوم خارجی تأثیرات گسترده‌ای بر بازار خودروی ایران داشته است. افزایش قیمت خودروهای وارداتی باعث شده است که تقاضا برای خودروهای داخلی افزایش یابد. تولیدکنندگان داخلی نیز از این فرصت استفاده کرده و قیمت محصولات خود را بالا برده‌اند. 

این وضعیت قدرت خرید مصرف‌کنندگان را کاهش داده و برای بسیاری از مردم، خرید خودروهای وارداتی را غیرممکن کرده است؛ علاوه بر این، برخی افراد و شرکت‌ها خودروهای خارجی را به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری بلندمدت خریداری و نگهداری می‌کنند، این موضوع باعث کاهش عرضه و افزایش بیشتر قیمت‌ها شده است. 

ضعف رقابت و کاهش کیفیت

حباب قیمتی در بازار خودرو، انگیزه تولیدکنندگان داخلی برای بهبود کیفیت محصولات خود را کاهش داده است، این وضعیت منجر به کاهش رقابت‌پذیری بین خودروهای داخلی و خارجی شده و بازار را از تعادل خارج کرده است. نتیجه این فرآیند، یک بازار نابسامان با قیمت‌های غیرواقعی و کاهش رضایت مصرف‌کنندگان است. 

تدابیر دولت برای کنترل قیمت‌ها

دولت در تلاش است تا با اعمال سیاست‌هایی، قیمت خودروهای وارداتی را کنترل کند. به همین منظور، تصمیم گرفته شده که خودروهای وارداتی نیز مشمول قیمت‌گذاری دستوری شوند. واردکنندگان موظفند قبل از تعیین یا تغییر قیمت، مستندات لازم را برای بررسی کارشناسی ارائه دهند. پس از تأیید ستاد تنظیم بازار، قیمت‌ها رسمی خواهند شد. 

تعرفه‌های سنگین و کاهش دسترسی به خودروهای خارجی

تعرفه‌های واردات خودرو، به‌ویژه خودروهای بنزینی، در سال‌های اخیر تا ۱۰۰ درصد افزایش یافته است. این تعرفه‌ها به طور مستقیم هزینه واردات را بالا برده و منجر به افزایش قیمت نهایی خودروها شده‌اند. 

علاوه بر این، نرخ محاسباتی ارز گمرکی از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ۶۹ هزار تومان افزایش یافته است، این تغییرات با هدف مدیریت بهتر منابع ارزی کشور و حمایت از تولید داخلی اعمال شده‌اند، البته این اقدامات ممکن است منجر به محدودیت در دسترسی به خودروهای باکیفیت خارجی و افزایش بیشتر قیمت‌ها شود. 

چالش‌های فرآیندهای گمرکی و انبارداری

برخی واردکنندگان علت گرانی خودروها را نبود فرآیندهای گمرکی استاندارد و کمبود انبارهای مناسب می‌دانند، این مشکلات باعث کاهش سرعت واردات و افزایش هزینه‌های مرتبط شده‌اند. همچنین، رشد شدید نرخ ارز در زمستان ۱۴۰۳، تأثیر قابل توجهی بر هزینه واردات خودرو داشته و واردکنندگان را به سمت افزایش قیمت سوق داده است. 

بازار خودروهای وارداتی در ایران تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله نوسانات نرخ ارز، تعرفه‌های سنگین و سیاست‌های حمایتی از تولید داخلی قرار دارد. این وضعیت منجر به ایجاد حباب قیمتی، کاهش رقابت و افزایش قیمت‌های غیرواقعی شده است. دولت در تلاش است با اعمال سیاست‌هایی، این چالش‌ها را کاهش دهد، اما محدودیت‌های موجود مانع از دسترسی به خودروهای باکیفیت خارجی شده است. 

رابطه تنگاتنگ خودروهای وارداتی و داخلی

بازار خودروهای داخلی و وارداتی در ایران به شدت به هم وابسته‌اند. زمانی که قیمت خودروهای وارداتی به دلایلی مانند تعرفه‌های سنگین، نوسانات نرخ ارز و سیاست‌های دولتی افزایش می‌یابد، این تأثیر مستقیماً به بازار داخلی منتقل می‌شود. 

افزایش قیمت خودروهای وارداتی یا محدودیت در دسترسی به آن‌ها، تقاضا را به سمت خودروهای داخلی هدایت می‌کند. این موضوع فرصتی برای تولیدکنندگان داخلی فراهم می‌کند تا قیمت‌ها را بالا ببرند. علاوه بر این، کاهش رقابت‌پذیری و افزایش هزینه‌های تولید نیز از پیامدهای این وضعیت است. 

راهکارهای ضروری برای بهبود بازار خودرو

دولت برای بهبود وضعیت بازار خودرو باید اقدامات جامعی انجام دهد. تنها محدود کردن واردات کفایت نمی‌کند. برخی از راهکارهای مؤثر عبارتند از: 

 تعدیل تعرفه‌های وارداتی: به‌ویژه برای خودروهای برقی و هیبریدی که می‌توانند به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی کمک کنند. 
اصلاح فرآیندهای گمرکی: کاهش هزینه‌های واردات و تسهیل زیرساخت‌های مرتبط مانند انبارهای مناسب و خدمات گمرکی استاندارد. 
ایجاد توافق‌های بین‌المللی: برای کاهش محدودیت‌های تحریمی و افزایش دسترسی به خودروهای باکیفیت. 
افزایش شفافیت و نظارت: بر قیمت‌گذاری خودروهای وارداتی توسط سازمان‌های مرتبط. 

تقاضای بالا و واردات ضروری

سالانه در ایران حدود یک‌میلیون و ۱۰۰ هزار تقاضا برای خودرو وجود دارد، در حالی که ظرفیت تولید داخلی حدود یک میلیون دستگاه است. بنابراین، برای تعدیل بازار، نیاز به واردات حدود ۱۰۰ هزار خودرو وجود دارد. 

در حال حاضر، بسیاری از مردم توان خرید خودروهای وارداتی را ندارند، اما به شدت تحت تأثیر نوسانات قیمت در این بازار قرار دارند، وقتی قیمت خودروهای وارداتی افزایش می‌یابد، تقاضا به سمت خودروهای داخلی منتقل می‌شود و این موضوع باعث افزایش قیمت خودروهای داخلی نیز می‌شود. 

تغییرات در تقاضا و حباب قیمتی

سال‌ها پیش، خودروهای وارداتی مشتریان خاص خود را داشتند، زیرا فاصله قیمتی بین خودروهای داخلی و خارجی زیاد بود. اما در سال‌های اخیر، افزایش هزینه‌های تولید و سربار باعث شده قیمت خودروهای داخلی به خودروهای خارجی نزدیک شود. 

این موضوع تقاضا برای خودروهای وارداتی را افزایش داده و قیمت این خودروها به طرز چشمگیری بالا رفته است. این حباب قیمتی نه تنها بازار را نابسامان کرده، بلکه منجر به انباشت خودروها در پارکینگ‌ها شده است. برخی خانواده‌ها برای سود کردن، روی خودروهای خارجی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، در حالی که برای استفاده روزمره از خودروهای داخلی استفاده می‌کنند. 

اگر حباب قیمتی تعدیل شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ 

اگر قیمت خودروهای وارداتی مطابق با هزینه واقعی واردات تنظیم شود، شاهد تعدیل قیمت خودروهای دست‌دوم خارجی در بازار ایران خواهیم بود. این موضوع می‌تواند به تعادل بازار خودرو کمک کند و انگیزه لازم برای واردات خودرو را کاهش دهد. 

علاوه بر این، افزایش عرضه خودروها در بازار می‌تواند به کاهش رکود کمک کند و تولید داخلی را تقویت کند. این امر به اشتغال در صنعت خودرو نیز کمک می‌کند. 

 بازار خودرو در ایران تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله تعرفه‌های سنگین، نوسانات نرخ ارز و سیاست‌های دولتی قرار دارد. برای بهبود این وضعیت، نیاز به اقدامات جامعی است که شامل تعدیل تعرفه‌ها، اصلاح فرآیندهای گمرکی و افزایش شفافیت در قیمت‌گذاری می‌شود. اگر این اقدامات به درستی اجرا شوند، می‌توان به تعادل بازار خودرو و بهبود وضعیت اقتصادی این صنعت امیدوار بود.

منبع: راه دانا

انتهای خبر/