مرصادنیوز: مبنای مخالفت مخالفان تشکیل حکومت دینی در دوران غیبت چیست؟ 

نصرالله‌پور: مخالفان این دیدگاه، عمدتاً استناد خود را بر برخی روایات اهل بیت (ع) قرار می‌دهند که قیام و تشکیل حکومت پیش از ظهور حضرت مهدی (عج) را مردود و نامشروع می‌دانند؛ از مهم‌ترین این روایات، روایت امام صادق (ع) در کتاب شریف «الکافی» است که می‌فرماید: «کُلُّ رَایَةٍ تُرْفَعُ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ یُعْبَدُ مِنْ دُونِ اللَّهِ»؛ یعنی هر پرچمی که پیش از قیام واقعی قائم برافراشته شود، صاحب آن طاغوت است و به‌جای خدا پرستش می‌شود، مخالفان این روایت را دلیلی قطعی می‌دانند که هر گونه قیام سیاسی و حکومتی قبل از ظهور، خلاف شرع و موجب گمراهی است. 

مرصادنیوز: پاسخ به استناد مخالفان بر این روایت چیست؟ 

نصرالله‌پور: پاسخ به این استناد چند بعد دارد: نخست، سند این روایت قابل تأمل و محل تردید است؛ زیرا در زنجیره راویان آن، فردی به نام حسین ابن مختار وجود دارد که از پیروان فرقه واقفیه بوده و توسط علمای رجال به ضعف متهم شده است، این نکته اعتبار روایت را کاهش می‌دهد. 

دوم، حتی اگر صحت سند را بپذیریم، دلالت روایت مطلق نیست و شامل هر نوع قیام نمی‌شود؛ باید تفاوت میان قیامی که برای جاه‌طلبی و رسیدن به قدرت دنیوی است و قیامی که هدفش مقابله با ظلم، احیای عدالت و زمینه‌سازی برای ظهور حضرت ولی‌عصر (عج) است را در نظر گرفت، روایت مورد بحث بیشتر اشاره به نوع اول دارد، نه هر قیامی. 

سوم، این روایت احتمالاً به قیام‌های خاص زمان امام صادق و امام باقر (ع) مربوط می‌شود که در آن دوران انحراف‌هایی وجود داشت و نمی‌توان آن را به عنوان قانون کلی و مطلق برای همه اعصار و شرایط به کار برد. 

مرصادنیوز: نظر امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره این روایت چیست؟ 

نصرالله‌پور: امام خمینی (ره) معتقدند این روایت درباره افرادی است که با ادعای مهدویت قیام کرده‌اند و قصدشان انحراف از مسیر حق بوده است، اما قیامی که با هدف اقامه عدالت، مبارزه با ظلم و فساد و تقویت پایه‌های حکومت اسلامی انجام شود، استثناست و مشمول این روایت نمی‌شود. 

همچنین رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید می‌کنند برداشت‌های نادرست از این روایات ناشی از ضعف فهم صحیح دین است و برخی افراد بدون درک درست معنای آن‌ها، مخالفت کرده‌اند. 

مرصادنیوز: دیدگاه موافقان تشکیل حکومت دینی در عصر غیبت چیست؟ 

نصرالله‌پور: موافقان بر این باورند که در دوران غیبت، قیام و تشکیل حکومت دینی واجب شرعی و عقلی است، آن‌ها می‌گویند تحقق اهداف اهل بیت (ع) و آماده‌سازی شرایط برای ظهور حضرت ولی‌عصر (عج) جز از طریق تشکیل حکومت اسلامی ممکن نیست؛ همچنین تأکید می‌کنند زندگی اجتماعی بدون نظام حکومتی که قوانین الهی را اجرا کند، ناپایدار و آسیب‌پذیر است و عدم تشکیل حکومت دینی به معنای رها کردن جامعه در برابر ظلم و فساد است.

مرصادنیوز: چرا امامان معصوم (ع) با قیام‌های بنی‌عباس همراهی نکردند؟ 

نصرالله‌پور: بنی‌عباس برای جلب حمایت شیعیان شعار بازگرداندن حکومت به اهل بیت (ع) را مطرح کردند، اما اهداف واقعی و روش‌های آن‌ها مطابق با ارزش‌های الهی و اسلامی نبود. امام باقر و امام صادق (ع) با درایت و بینش عمیق، از همراهی شیعیان با این قیام‌ها جلوگیری کردند تا از انحراف تشیع و تحریف حقایق جلوگیری شود، آن‌ها می‌دانستند که شرایط لازم برای استقرار حکومت الهی هنوز فراهم نشده و حفظ اصالت و هویت شیعه مقدم است. 

مرصادنیوز: رهبر انقلاب اسلامی چگونه به موضوع مسئولیت و فعالیت در دوران غیبت نگاه می‌کند؟ 

نصرالله‌پور: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای معتقدند باور به امام زمان (عج) به معنای ترک مسئولیت‌های اجتماعی و سیاسی نیست و نباید بهانه‌ای برای کناره‌گیری باشد؛ در این شرایط باید فعال بود، نقش مؤثر ایفا کرد و با روشن نگه‌داشتن چراغ عدالت و حقیقت در تاریکی‌های زمان، زمینه‌ساز ظهور شد. 

مرصادنیوز: استدلال عقلانی برای ضرورت تشکیل حکومت دینی در عصر غیبت چیست؟ 

نصرالله‌پور: انسان به‌عنوان موجودی اجتماعی، برای نظم دادن به روابط و حل تعارض منافع نیازمند ساختار حکومتی است؛ بدون وجود حکومت اسلامی، اجرای احکام دینی و قانونگذاری بر اساس شریعت امکان‌پذیر نیست و جامعه در برابر نظام‌های دیگر آسیب‌پذیر می‌شود؛ بنابراین تشکیل حکومت دینی ضرورتی عقلانی و اجتماعی به شمار می‌رود. 

مرصادنیوز: آیات قرآن درباره ضرورت تشکیل حکومت و اجرای احکام چه می‌گویند؟ 

نصرالله‌پور: قرآن کریم در آیات متعددی به ضرورت اجرای عدالت و احکام الهی اشاره کرده است، از جمله آیه «یا أی‌ها الذین آمنوا کتب علیکم القصاص» (بقره: ۱۷۸) که تأکید بر اجرای حدود و قصاص دارد؛ بدون وجود دستگاه قضائی و حکومت قانونی، این احکام اجرا نخواهند شد؛ همچنین آیات مربوط به جهاد، امر به معروف و نهی از منکر بر وجود سازماندهی حکومتی تأکید دارند که باید توسط حکومت اسلامی صورت گیرد. 

مرصادنیوز: نظر امام خمینی (ره) درباره برداشت‌های غلط از روایات قیام چیست؟ 

نصرالله‌پور: امام خمینی (ره) بیان می‌فرمایند برخی از افراد معتقد بودند هر نوع حکومت در عصر غیبت باطل است و این برداشت نادرست باعث شده بود مسلمانان از انجام وظایف شرعی خود مانند امر به معروف و نهی از منکر و تشکیل حکومت دست بردارند. ایشان تأکید می‌کنند که این برداشت‌ها باید اصلاح شود و مسلمانان مسئولیت خود را به‌درستی انجام دهند. 

مرصادنیوز: ویژگی‌های حاکم اسلامی از نظر امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب چیست؟ 

نصرالله‌پور: از نظر این دو بزرگوار، حاکم اسلامی باید دارای ویژگی‌هایی باشد که عبارتند از: اسلام‌شناسی عمیق و اجتهاد جامع‌الشرایط، به‌گونه‌ای که بتواند مسائل پیچیده دینی و اجتماعی را تحلیل و تصمیم‌گیری کند؛ عدالت و تقوای عملی که او را از ظلم و فساد باز دارد؛ شجاعت و تدبیر در رهبری جامعه؛ مردمی بودن و مسئولیت‌پذیری واقعی نسبت به مشکلات مردم؛ توانایی رهبری جامعه بر اساس مبانی اسلامی و مدیریت کلان جامعه. 

امام صادق (ع) در حدیثی فرموده‌اند که باید به کسی مراجعه کرد که حدیث اهل بیت (ع) را نقل و احکام دینی را بر اساس آموزه‌های آن‌ها تبیین می‌کند و اگر چنین شخصی حاکم شد، باید او را پذیرفت؛ رهبر انقلاب نیز تأکید دارند ولی فقیه باید به مسائل کلان رهبری و اداره جامعه اسلامی تسلط داشته باشد و اجتهاد او در حوزه‌های مدیریتی نیز محرز باشد. 

مرصادنیوز: جمع‌بندی کلی درباره قیام و تشکیل حکومت دینی چیست؟ 

نصرالله‌پور: نگاه اهل‌بیت (ع) به قیام‌های زمان خود بر اساس شناخت عمیق شرایط زمانه بوده است؛ همچنین اندیشه تشکیل حکومت دینی در عصر غیبت، پشتوانه عقلانی، نقلی و قرآنی دارد؛ تنها با تشکیل حکومت دینی است که می‌توان عدالت را به‌طور کامل اجرا کرد، احکام الهی را پیاده نمود و بسترهای لازم برای ظهور حضرت ولی‌عصر (عج) را فراهم ساخت. این امر هم تکلیف شرعی و هم وظیفه عقلی و اجتماعی مسلمانان است. 

تشکیل حکومت دینی در عصر غیبت، موضوعی پیچیده و دارای ابعاد مختلف است، درک صحیح این موضوع نیازمند توجه به دیدگاه‌های مختلف و بررسی دقیق ادله نقلی و عقلی است. 

انتهای خبر/