مرصادنیوز: چرا نیت مؤمن در زیارت اربعین اهمیت دارد و چه ارتباطی با عمل او پیدا می‌کند؟ 

نصرالله‌پور: زیارت اربعین نقطه تلاقی نیت صادقانه و اقدام مؤمنانه است؛ پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند: «نیت المؤمن خیرٌ من عمله»، به این معنا که نیت مؤمن برتر از عمل اوست. 

با این حال، علامه مجلسی در شرح این حدیث تأکید کرده که این بدان معنا نیست که عمل لازم نیست؛ بلکه نیت خالص باید در رفتار عینی، حضور، خدمت و حرکت بروز کند؛ اربعین فرصتی است تا این نیت خالص در قالب عمل صالح، از حضور در پیاده‌روی گرفته تا کمک به زائران و خدمت در موکب‌ها تجلی یابد. 

در دین اسلام، رحمت گسترده‌ای وجود دارد؛ در روایت مهمی از باب ۴۴ کتاب «کامل‌الزیارات» آمده است که اگر کسی نتواند شخصاً زیارت کند، تأمین هزینه اعزام فرد دیگر برای زیارت، ثواب عظیمی دارد؛ به گونه‌ای که به‌اندازه هر درهم، ثواب کوه احد از طلا برای او نوشته می‌شود. 

بنابراین، افرادی که نیت همراهی دارند اما از نظر جسمی یا شرایط زندگی امکان حضور ندارند، می‌توانند از راه‌های دیگر با نهضت حسینی پیوند برقرار کنند. 

کتاب «کامل‌الزیارات»، اثر فاخر شیعه و تألیف ابن‌قولویه قمی از شاگردان شیخ مفید و استاد شیخ صدوق، حدود هزار سال پیش تدوین شده است. این کتاب شامل بیش از ۷۵۰ حدیث درباره زیارت اهل بیت (ع) است که نزدیک به ۵۰۰ مورد آن درباره امام حسین (ع) است. 

این اثر نه تنها آداب زیارت، بلکه آثار تربیتی، ثواب‌ها، بُعد سیاسی و معرفتی زیارت را نیز تبیین کرده و به مثابه فرهنگ‌نامه‌ای جامع برای تربیت دینی جامعه از نظر فقهی، اخلاقی و عرفانی به شمار می‌آید. 

مرصادنیوز: مکتب حسینی در قالب زیارت اربعین چه پیام‌های اعتقادی و تربیتی دارد؟ 

نصرالله‌پور: مکتب امام حسین (ع) مکتبی است که هدایت انسان‌ها، نجات از گمراهی و خروج از ظلمات جهل را هدف قرار داده است؛ زیارت اربعین احیاگر همان حماسه جاودان است؛ حرکتی زنده، تمدن‌ساز و پرورش‌دهنده انسان منتظر. 

در متن زیارت اربعین آمده است که امام حسین (ع) با نثار خون قلب خود، مردم را از ضلالت نجات دادند؛ این جمله بار اعتقادی عمیقی دارد و نشان می‌دهد که نهضت عاشورا صرفاً یک رخداد تاریخی نیست، بلکه برای هدایت بشر است؛ بنابراین، هر گامی که در مسیر اربعین برداشته می‌شود، در راستای تحقق هدف عاشورا یعنی نجات انسان از بی‌بصیرتی، جهل دینی و غفلت اجتماعی است. 

مرصادنیوز: آیا پیاده‌روی اربعین مورد تائید اهل بیت (ع) بوده است؟ 

نصرالله‌پور: در احادیث اهل بیت (ع)، اهمیت زیارت، به‌ویژه زیارت پیاده، بسیار مورد تأکید قرار گرفته است. در باب ۴۹ کتاب «کامل‌الزیارات» و منابع روایی دیگر آمده است که امام حسن مجتبی (ع) ۲۵ بار با پای پیاده به مکه مشرف شدند. 

همچنین از امام صادق (ع) نقل شده که هر قدم زائر پیاده موجب آمرزش گناهان او می‌شود و پس از پایان زیارت، خداوند به زائر خطاب می‌کند: «از نو آغاز کن»، زیرا گذشته‌اش بخشیده شده است؛ این تأکیدات نشان‌دهنده جایگاه عظیم زیارت پیاده است که امروزه بزرگ‌ترین تجلی آن در پیاده‌روی اربعین دیده می‌شود. 

مرصادنیوز: آداب حضور در زیارت اربعین چگونه باید باشد تا اثر تربیتی آن حفظ شود؟ 

نصرالله‌پور: آداب زیارت، همانند خود زیارت، از ارزش‌های دینی والایی برخوردار است. منابع معتبری همچون «کامل‌الزیارات» و آثار علامه امینی، آداب متعددی برای زائران نقل کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به خوش‌رفتاری، پرهیز از جدال، سکوت و ذکر، اقامه نماز اول وقت، پاکیزگی ظاهر، رعایت حجاب و حرمت مکان، حفظ نگاه، تواضع، تقوا و اجتناب از اسراف و رفتارهای هیجانی اشاره کرد.

زائر اربعین، نماینده مکتب اهل بیت (ع) در برابر نگاه‌های جهانی است و باید عزتمند، باوقار و متصف به صفات معنوی باشد؛ در متن زیارت اربعین نیز آمده است که دشمنان، پیرو شیطان و رها شده از ولایت الهی بودند؛ این موضوع امروز نیز مصداق دارد، چرا که برخی با شناخت کامل، در میدان عمل کم‌کاری می‌کنند؛ همان‌گونه که در عاشورا برخی امام را می‌شناختند اما مقابلش ایستادند؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز ولایت‌پذیری را چراغ راه در تمام عرصه‌ها، از جمله اقتصاد، فرهنگ و سیاست دانسته‌اند. 

مرصادنیوز: اربعین چگونه به بستری برای تربیت نسل منتظر تبدیل شده است؟ 

نصرالله‌پور: خانواده‌هایی که فرزندان خود را در مسیر پیاده‌روی اربعین همراهی می‌کنند، در حال کاشتن نهال‌های مقاومت، ایمان و بصیرت هستند؛ تحمل سختی‌های سفر، حضور در میدان، هم‌قدمی با زائران و مواجهه با واقعیت‌های فرهنگی، آموزه‌هایی است که در هیچ کلاس رسمی یافت نمی‌شود؛ این سبک زندگی مهدوی، تمرین انتظار فعال همراه با اقدام میدانی، نظم تشکیلاتی و تربیت جهادی است. نسلی که در اربعین رشد کند، فردا در برابر جنگ نرم و تهاجم فرهنگی دشمن استوار خواهد ایستاد. 

مرصادنیوز: مهم‌ترین پیام اربعین برای جامعه امروز چیست؟ 

نصرالله‌پور: پیام اربعین پیام بصیرت، مجاهدت، برائت از طاغوت و آمادگی برای تحقق عدالت جهانی است؛ زیارت اربعین نمادی از تمرین عملی ولایت‌پذیری و مسئولیت‌پذیری به شمار می‌آید و همان‌گونه که عاشورا صرفاً برای گریه نیست، اربعین نیز تنها محدود به پیاده‌روی نیست بلکه جلوه‌ای از اراده و تعهد جامعه مؤمن است. 

این مسیر پیاده‌روی اربعین، مقدمه‌ای برای حرکت جهانی منتظران است؛ تأکید شده که این راه باید با معرفت، اخلاص، تشکیلات منسجم و اقدام عملی ادامه یابد تا پرچم عدالت‌خواهی امام حسین (ع) به دست صاحب اصلی‌اش، حضرت ولی‌عصر (عج)، برسد. 

مرصادنیوز: مهم‌ترین فلسفه حضور در پیاده‌روی اربعین چیست؟ 

نصرالله‌پور: پیاده‌روی اربعین صرفاً یک مناسک زیارتی یا حرکت فردی نیست، بلکه تجلی عینی تعظیم شعائر الهی به شمار می‌رود؛ این حرکت جمعی و میلیونی، نمادی از وفاداری به سیدالشهدا (ع) و آمادگی امت برای ظهور حضرت ولی‌عصر (عج) است و به‌عنوان رزمایشی واقعی و عمومی برای تحقق تمدن نوین اسلامی تلقی می‌شود. 

مرصادنیوز: در میان ابعاد مختلف این حرکت، به چه نکاتی باید بیشتر توجه کرد؟ 

نصرالله‌پور: یکی از نکات مهم پیاده‌روی اربعین، توجه ویژه به زیارت امیرالمؤمنین (ع) در نجف اشرف است؛ متأسفانه برخی زائران به‌قدری درگیر رسیدن به کربلا هستند که فرصت بهره‌مندی کامل از برکات حرم حضرت علی (ع) را از دست می‌دهند؛ نجف به‌عنوان نقطه آغاز این مسیر معنوی، جایگاه ویژه‌ای دارد و زیارت علوی باید در اولویت برنامه‌های زائران قرار گیرد. 

مرصادنیوز: در بعد عبادی این سفر، چه هشدارهایی وجود دارد؟ 

نصرالله‌پور: تأکید جدی بر اقامه نماز اول وقت در مسیر پیاده‌روی اربعین مطرح شده است؛ متأسفانه، برخی زائران آن‌چنان در خدمت‌رسانی، موکب‌داری و توزیع غذا غرق می‌شوند که متوجه نمی‌شوند نماز عصر را ساعت ۴:۳۰ یا حتی دیرتر اقامه کرده‌اند؛ این بی‌توجهی‌ها می‌تواند معنویت و اثرگذاری معنوی سفر را تحت‌الشعاع قرار دهد و لازم است زائران به این امر مهم اهتمام ویژه‌ای داشته باشند. 

مرصادنیوز: برخی معتقدند پیاده‌روی اربعین یک حرکت نمادین است؟ 

نصرالله‌پور: پیاده‌روی اربعین صرفاً یک نماد نیست، بلکه حقیقتی عینی و ملموس است. این حرکت تحقق روایت پیامبر اسلام (ص) است که فرمودند: «مثل الإمام کمثل الکعبه؛ تُؤتی و لا تُؤتی»، یعنی امت باید به‌سوی امام حرکت کند و منتظر نیاید تا امام به سراغ آن‌ها بیاید؛ بدین ترتیب، پیاده‌روی اربعین به‌عنوان حرکتی عمومی و فعال به سوی حجت خدا شناخته می‌شود، نه یک حرکت منفعلانه. 

مرصادنیوز: چه رابطه‌ای میان اربعین و جامعه منتظر وجود دارد؟ 

نصرالله‌پور: پیاده‌روی اربعین نمادی از تجلی تمامی مؤلفه‌های جامعه مهدوی است؛ ایثار، صبر، مواسات، نظم، حرکت جمعی، ولایتمداری، مهربانی و تقوا، از ویژگی‌هایی هستند که در روایات برای جامعه ظهور مطرح شده‌اند و این فضایل در مسیر پیاده‌روی اربعین، در رفتار زائران و موکب‌داران به‌خوبی تمرین و به نمایش گذاشته می‌شوند. 

پیاده‌روی اربعین به‌عنوان یک مانور بزرگ شیعیان شناخته می‌شود؛ مانوری برای اعلام آمادگی جهانی جهت ظهور حضرت ولی‌عصر (عج)؛ در این مسیر، تمامی امکانات مالی، جانی، رسانه‌ای، خدماتی و فرهنگی شیعه به‌کار گرفته می‌شود که این مسئله نمادی از قدرت نرم شیعه و برگ برنده آن در مواجهه با جبهه کفر است. 

مرصادنیوز: چرا تأکید شده است که زائران مسیر را پیاده طی کنند، نه با وسیله نقلیه؟

نصرالله‌پور: پیاده‌روی، همراه با زحمت، خلوص، تواضع و هماهنگی است؛ در عین حال، نیازمند تجهیزاتی است که سال به سال مسیر نجف تا کربلا را به یک جاده آماده برای لشکر میلیونی تبدیل کرده؛ شاید راز این تأکید در آینده‌ای نه‌چندان دور نهفته باشد، که لشکر سید خراسانی و سید یمانی برای یاری امام زمان (عج) به‌سوی کوفه خواهند آمد. 

مرصادنیوز: نظر شما درباره بعد تربیتی این حرکت چیست؟ 

نصرالله‌پور: پیاده‌روی اربعین به‌عنوان ماکتی از سبک زندگی حسینی و مهدوی معرفی شده است؛ صفات برجسته‌ای که در سیدالشهدا (ع) و امام زمان (عج) متجلی است، در دل‌های زائران این مسیر نمایان می‌شود؛ محبت، ایثار، تواضع و گذشت از جمله ویژگی‌هایی است که می‌توان به وضوح در حرکت پیاده‌روی نجف تا کربلا مشاهده کرد؛ این راه مقدس، نمادی زنده از ارزش‌های انسانی و معنوی اهل بیت (ع) است. 

رهبر معظم انقلاب اسلامی با بیان اینکه «اربعین، جاذبه مغناطیسی حسینی است»، تأکید کردند که همانند آهنربایی که فلز را جذب می‌کند، امام حسین (ع) نیز دل‌های مؤمنان را به سوی خود می‌کشاند؛ ایشان افزودند: در شعاع وجود حضرت سیدالشهدا (ع)، انسان‌ها به امام شبیه می‌شوند و صفات والا و معنوی ایشان در میان محبین و زائران این راه مقدس موج می‌زند. 

رهبر معظم انقلاب اسلامی، در بیانات اخیر خود با تأکید بر اهمیت پیاده‌روی اربعین، فرمودند: «این حرکت مردمی صرفاً یک زیارت ساده نیست، بلکه زمینه‌ساز تحقق تمدن نوین اسلامی است»، ایشان پیاده‌روی اربعین را نمادی از جبهه‌بندی آشکار میان حق و باطل دانستند و افزودند: «این اجتماع عظیم بین‌المللی، بستری مؤثر برای به حاشیه راندن جبهه نفاق، صهیونیسم، استکبار و کفر به شمار می‌رود»؛ این دیدگاه نشان‌دهنده جایگاه ویژه پیاده‌روی اربعین در ساحت‌های دینی، سیاسی و اجتماعی است. 

مرصادنیوز: چه خطراتی در این مسیر وجود دارد که باید زائران را نسبت به آن‌ها آگاه کرد؟ 

نصرالله‌پور: ما باید نسبت به فرقه‌های انحرافی هوشیار باشیم. احمدالحسن (معروف به دجال بصره) با موکب‌هایی جوان‌ها را جذب می‌کند؛ جریان شیعه لندنی وابسته به سید صادق شیرازی نیز در کمین است، نباید با آن‌ها مناظره کرد؛ چون خیلی از جوانان آمادگی اعتقادی لازم را ندارند. 

انتهای خبر/