به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ آفت لورانتوس (میخور)، قاتل خاموش بلوط‌های زاگرس؛ تهدیدی مرگبار که جنگل‌های ایران را به انقراض نزدیک می‌کند! آفت لورانتوس، به‌عنوان یک انگل خطرناک، در جنگل‌های زاگرس در حال گسترش است. 

در سطح جنگل‌های زاگرس ایران، دو گونه لورانتوس وجود دارد که شامل لورانتوس اروپا و لورانتوس گرینکی می‌شود. لورانتوس اروپا به‌طور عمده بر روی گونه بلوط رشد می‌کند و تنها درخت میزبان آن بلوط است، در حالی‌که لورانتوس گرینکی بر روی گونه‌های دیگری مانند ارژن، کیکم و برخی گونه‌های دیگر نیز قابل مشاهده است. 

این گیاه کشنده نه تنها منابع درختان بلوط را به یغما می‌برد، بلکه تهدیدی جدی برای بقای جنگل‌ها و اکوسیستم حیاتی ایران به شمار می‌رود. 

تاکنون اعتبار محدود دولت برای مقابله با این آفت، نتوانسته است جلوی پیشروی و خشک شدن درختان بلوط را بگیرد و جنگل‌های زاگرس را در معرض خطر قرار داده است. 

از لحاظ علمی، تحقیقات نشان داده است که گیاه لورانتوس از منابع موجود در بدن درخت میزبان استفاده می‌کند و این امر منجر به وارد شدن فشار و تنش‌های زیست‌محیطی، اکولوژیکی و فیزیولوژیکی به درخت میزبان می‌شود. 

روش‌هایی که معمولاً در مبارزه با لورانتوس استفاده می‌شوند شامل روش‌هایی هستند که یا مانع فتوسنتز گیاه می‌شوند یا روش‌های مکانیکی برای قطع گیاه‌اند. بهترین روش کنترل لورانتوس در جنگل‌ها، روش مکانیکی است. 

در خصوص میزان آلوده‌کنندگی لورانتوس در جنگل‌ها، شواهد علمی نشان می‌دهد که این گیاه تأثیرات منفی و گسترده‌ای بر اکوسیستم جنگل‌ها دارد. از منظر زیست‌شناسی، فیزیولوژیکی و اکولوژیکی، لورانتوس با تغییرات ساختاری در جنگل‌ها، به رقابت با گیاهان دیگر پرداخته و منابع طبیعی درختان میزبان را مصرف می‌کند. 

لورانتوس و گیاهان مشابه از لحاظ فیزیولوژیکی نقش آسیب‌رسانی به گیاهان میزبان دارند. در ۱۰ تا ۱۵ سال اخیر، خشکسالی‌های مداوم و تغییرات اقلیمی شرایط زندگی گیاهان میزبان را دشوارتر کرده است. در چنین شرایطی، فشار مضاعفی که لورانتوس بر گیاه میزبان وارد می‌کند، می‌تواند موجب کاهش رشد و حتی مرگ برخی درختان شود. 

 از مهم‌ترین تأثیرات منفی لورانتوس، کاهش سلامت و در نهایت خشکیدگی درختان بلوط است. در صورتی که تعداد غده‌های این گیاه بر روی یک درخت زیاد شود، می‌تواند منجر به خشکی کامل آن شود. اما اگر تنها یک یا چند غده روی درخت وجود داشته باشد، لورانتوس به‌عنوان یک گیاه نیمه‌انگل، بخشی از منابع آب و املاح درخت را مصرف می‌کند، اما به‌حدی نیست که منجر به نابودی آن شود. بااین‌حال، اگر شرایط محیطی نامساعد باشد، مانند دوره‌های خشکسالی شدید یا تنش‌های آبی، درخت ضعیف‌تر می‌شود و فشار ناشی از حضور لورانتوس بر آن افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی، احتمال خشک شدن درخت بیشتر می‌شود. 

این آفت به‌طور مشخص می‌تواند باعث انقراض بلوط‌ها شود. وقتی درختی آلوده و خشک می‌شود، تنها آسیب به درخت نیست، بلکه توانایی آن در تصفیه هوا، مهار گرد و غبار و تولید دانه برای زادآوری جنگل‌ها از بین می‌رود. این به این معناست که زادآوری جنگل‌ها با تهدید جدی روبه‌رو خواهد شد. بلوط‌ها نقش بسیار مهمی در تصفیه هوا، مهار گرد و غبار و تولید دانه دارند، اما این آفت این کارکردها را از درختان بلوط می‌گیرد. 

نویسنده: جلال دارابی؛ کارشناس باغبانی