ناصر باقری در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ با اشاره به حساسیت بالای موضوع تنبیه دانش‌آموزان، آن را یکی از مسائل مهم و محل بحث در میان فرهنگیان دانست و اظهار داشت: این روزها بیشتر از هر زمان دیگری لازم است درباره تنبیه در مدارس گفتگو کنیم تا بتوانیم به یک درک صحیح و مشترک برسیم. هدف از مدرسه باید ساختن خاطرات خوب، رشد شخصیتی و رسیدن دانش‌آموز به جایگاه واقعی‌اش در قالب خانه دوم باشد.

این کارشناس مسائل تربیتی و روان‌شناسی، با اشاره به برداشت عمومی نادرست از واژه تنبیه، افزود: بسیاری از مردم با شنیدن واژه تنبیه، ناخودآگاه به یاد تنبیه بدنی یا کتک زدن می‌افتند، در حالی‌ که در علم روان‌شناسی، تنبیه به معنای «محروم کردن» است؛ محروم‌سازی از برخی امتیازها برای اصلاح رفتار.

وی گفت: در خانواده ممکن است این محرومیت به صورت کاهش پول توجیبی یا منع شرکت در بازی مورد علاقه فرزند باشد و در مدرسه هم این نوع تنبیه می‌تواند شامل کاهش نمره، حذف برخی امتیازها، یا حتی رفتار سرد آموزگار باشد، نه برخورد فیزیکی یا تحقیرآمیز.

باقری با هشدار نسبت به آثار منفی تنبیه بدنی و زبانی تصریح کرد: برخی آموزگاران هنوز به روش‌های سنتی و غلطی همچون کتک‌زدن یا استفاده از الفاظ زشت و تحقیرآمیز متوسل می‌شوند. این روش‌ها، عزت‌نفس و اعتماد به نفس دانش‌آموز را هدف می‌گیرند و در بلندمدت موجب افزایش اضطراب، بی‌انگیزگی و گاه حتی بروز شخصیت ضد اجتماعی در آینده می‌شوند.

این کارشناس مسائل تربیتی و روان‌شناسی، گفت: وقتی رابطه میان معلم و دانش‌آموز آسیب ببیند، صمیمیت و اشتیاق برای یادگیری از بین می‌رود و فضای کلاس به‌جای رشد، تبدیل به فضای ترس و انزجار می‌شود.

این روان‌شناس با اشاره به یکی از رایج‌ترین خطاهای تربیتی اظهار کرد: برخی والدین و مربیان تصور می‌کنند اگر به کودک بگویند تو بدی، او برای خوب‌شدن تلاش می‌کند، در حالی‌که تجربه و روان‌شناسی نشان می‌دهد تأکید بر نقاط قوت و تشویق‌های مثبت بسیار مؤثرتر است.

وی افزود: به کودکان و نوجوانان باید مدام و به‌جا گفته شود که تو پسر خوبی هستی یا تو دختر خوبی هستی. تکرار این جملات مثبت تا سن ۱۸ سالگی، پایه‌های عزت‌نفس و سلامت روان آن‌ها را می‌سازد.

یک جمله مخرب، سال‌ها افت تحصیلی

باقری با اشاره به نمونه‌ای عینی از پیامدهای گفتار نامناسب یک معلم گفت: والدین یکی از دانش‌آموزان با من تماس گرفتند و از افت شدید تحصیلی فرزندشان گفتند. بررسی‌ها نشان داد که در دوران ابتدایی، یکی از معلمان او به شکلی تحقیرآمیز گفته بود: «اگر این‌طور درس بخوانی، معتاد می‌شوی یا به زندان می‌افتی»؛ و همین جمله برای سال‌ها انگیزه و اعتماد به نفس او را از بین برده بود.

تشویق هوشمندانه، اثرگذار و ماندگار

وی تأکید کرد: من شخصاً در مواجهه با دانش‌آموزانی که تلاش می‌کنند، سعی می‌کنم از عبارات مثبت مثل «دکتر»، «مهندس»، «مخترع» یا «رونالدو» استفاده کنم. حتی اگر دانش‌آموزی صدای خوبی داشته باشد، او را «خوش‌صدا» خطاب می‌کنم. این جملات کوچک اما اثرگذار، در دوران نوجوانی تأثیری عمیق و ماندگار در شکل‌گیری شخصیت آن‌ها دارد.

نقش خانواده و مدرسه در تربیت نوین

باقری با جمع‌بندی مباحث مطرح‌شده، گفت: هم خانواده‌ها و هم مدارس به عنوان نخستین و مهم‌ترین نهادهای تربیتی باید به اصول تربیتی روز و متناسب با دنیای دیجیتال امروز مجهز باشند. آگاهی از روش‌های درست و علمی تربیت، می‌تواند نه‌تنها فرزندان را به شکوفایی برساند، بلکه ضامن موفقیت و سلامت روان جامعه در آینده خواهد بود.

انتهای خبر/