به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ در این کلام مشهور، امام علی (علیه‌السلام) حق اهل بیت (علیهم‌السلام) را یادآور شده و پیامدهای تلخ محرومیت از آن را بیان می‌فرمایند: سخن ایشان چنین است:

«لَنَا حَقٌّ، فَإِنْ أُعْطِينَاهُ، وَإِلَّا رَكِبْنَا أَعْجَازَ الْإِبِلِ، وَإِنْ طَالَ السُّرَى»
«ما را حقی است؛ اگر آن را به ما بدهند، می‌گیریم؛ و اگر ندهند، بر پشت شتر سوار می‌شویم، هرچند این سفر شبانه به درازا بکشد.»

سید رضی در توضیح این عبارت می‌نویسد: این جمله از لطیف‌ترین و فصیح‌ترین سخنان امام است؛ چرا که معنای آن این است که اگر حق ما ادا نشود، ناگزیر در جایگاه خوارشدگان قرار خواهیم گرفت؛ همان‌گونه که بردگان و اسیران را در عقب شتر می‌نشانند.

 اشاره به مسئله خلافت و غصب حق مسلم اهل بیت (علیهم‌السلام)
مفسران این سخن را مرتبط با ماجرای سقیفه یا شورای ۶ نفره دانسته‌اند؛ جایی که حق مسلم امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در مسئله خلافت نادیده گرفته شد؛ امام در این بیان، به گونه‌ای ریشه‌ای و روشن اعلام می‌کنند که:

خلافت، حق اهل‌بیت (علیهم‌السلام) بوده است؛
اگر این حق داده می‌شد، نظام اسلامی از انحراف مصون می‌ماند؛
اما با غصب آن، اهل بیت (علیهم‌السلام) در موقعیتی مشابه اسیران و محرومان قرار گرفتند.
واژه «أَعْجَازِ الْإِبِلِ» جمع «عَجُز» (پشت شتر) و «سُرَى» به معنای سفر شبانه، کنایه‌ای است از تحمل رنج، محرومیت و عقب نگه داشته شدن.

 سه تفسیر مهم از این سخن
عالمان نهج‌البلاغه سه برداشت محوری از این سخن شریف ارائه کرده‌اند:

۱- تحمیل خواری و بی‌اعتباری
اگر حق اهل بیت (علیهم‌السلام) ادا نشود، آنان عملاً در جایگاه تحقیرشده قرار می‌گیرند؛ همان جایگاهی که برده و اسیر بر پشت شتر می‌نشینند.

۲- گرفتار شدن در رنج و مشقت طولانی
محرومیت از حق، اهل بیت (علیهم‌السلام) و پیروانشان را گرفتار دشواری‌ها و سختی‌های طاقت‌فرسا می‌کند.

۳. عقب‌ماندگی تحمیلی در مسیر حق
غاصبان حق، اهل بیت (علیهم‌السلام) را برای مدت طولانی از جایگاه واقعی‌شان دور نگاه می‌دارند؛ و امام به فرمان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) از مقابله مسلحانه خودداری می‌کنند.

محتوای عبارت امام می‌تواند شامل هر سه تفسیر باشد؛ چرا که همه آن‌ها مصادیق واقعیِ غصب حق‌اند.

 تطبیق تاریخی
بررسی تاریخ صدر اسلام نشان می‌دهد که آنچه امام پیش‌بینی کرده بودند، به‌طور کامل تحقق یافت:

۷۰ سال لعن رسمی امیرالمؤمنین بر منابر؛
شهادت فرزندان و یاران حضرت در کربلا؛
اسارت خاندان او در کوفه و شام؛
و انواع ستم‌ها و فشارهای سیاسی.
با این حال، اهل‌بیت (علیهم‌السلام) صبر پیشه کردند تا این دوران تاریک سپری شود.

 پایان شب سیاه؛ انتظار برای ظهور
باور شیعی آن است که پایان این تاریکی، ظهور مهدی موعود(عج) خواهد بود؛ روزی که:

حق به صاحب حق بازمی‌گردد،
ستم‌ها پایان می‌پذیرد،
و جهان عدالت‌محور جایگزین فضای ظلمانی می‌شود.
 
انتهای خبر/