جابرقادری تأکید کرد: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در زمینه مبارزه با مصرف مواد روانگردان، ناآگاهی جوانان از خطرات بلندمدت این مواد است؛ بسیاری از افراد، به‌ویژه در سنین نوجوانی و جوانی، تصور می‌کنند که این مواد هیچ‌گونه آسیبی به سلامت جسمی و روانی آن‌ها نخواهد زد و به‌طور موقت می‌توانند از آن‌ها برای بهبود عملکرد خود استفاده کنند اما این نگرش نادرست باعث می‌شود که جوانان به‌راحتی وارد مسیر مصرف مداوم این مواد شوند و به‌دنبال آن به اعتیاد دچار شوند.

این کارشناس مسائل اجتماعی، همچنین به اهمیت پیشگیری و آگاهی‌بخشی در این زمینه اشاره کرد و گفت: نقش خانواده‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها در ایجاد آگاهی و فرهنگ‌سازی بسیار حیاتی است، همچنین آموزش صحیح در زمینه آثار و پیامدهای مصرف مواد روان‌گردان و ترویج سبک زندگی سالم و متعادل می‌تواند به‌طور مؤثری در کاهش میزان مصرف این مواد در میان جوانان و نوجوانان تأثیرگذار باشد.

وی در ادامه به شرح ۱۰ دسته از مواد روانگردان پرداخت و آثار مختلف آن‌ها را بر بدن و روان افراد توضیح داد و گفت: از جمله این مواد می‌توان به الکل، کافئین، حشیش، آمفتامین‌ها، شیشه، داروهای آرام‌بخش و ضداضطراب اشاره کرد.

وی افزود: مصرف هر یک از این مواد به‌طور مستقیم بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد و می‌تواند منجر به تغییرات جدی در عملکرد مغز و بدن فرد شود؛ این تغییرات ممکن است شامل اختلالات خواب، اضطراب، افسردگی، مشکلات قلبی، اختلالات گوارشی و حتی آسیب‌های مغزی باشد.

جابرقادری همچنین به آثار بلندمدت مصرف مواد محرک مانند ریتالین و شیشه اشاره کرد و خاطرنشان کرد: مصرف بلندمدت مواد محرک همچون شیشه می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی در حوزه‌های مختلف زندگی فرد شود؛ یکی از این مشکلات، ایجاد تغییرات دائمی در عملکرد مغز است که می‌تواند به کاهش توانایی‌های شناختی، مشکلات حافظه و اختلالات خلقی منجر شود.

وی توضیح داد: در نهایت، افرادی که به مصرف مداوم این مواد ادامه می‌دهند، احتمالاً با مشکلات جدی روان‌شناختی روبه‌رو خواهند شد که ممکن است نیاز به درمان‌های طولانی‌مدت و پیچیده داشته باشد.

وی با تأکید بر نقش قابل توجه و تأثیر رسانه‌ها و فضای مجازی بر نگرش جوانان نسبت به مصرف مواد روان‌گردان، گفت: بسیاری از جوانان و نوجوانان تحت تأثیر تبلیغات و نمایش‌های رسانه‌ای که مصرف مواد روان‌گردان را جذاب و بی‌خطر نشان می‌دهند، به‌سمت این مواد کشیده می‌شوند؛ این نگرش مثبت که توسط برخی از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ترویج می‌شود، به‌ویژه در میان نوجوانان و جوانان می‌تواند باعث افزایش مصرف مواد و در نهایت منجر به اعتیاد شود.

مدیر مرکز مشاوره مبتنی بر سبک زندگی اسلامی - ایرانی دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه در پایان سخنان خود به اهمیت تقویت مهارت‌های زندگی، ایجاد فضاهای سالم اجتماعی و آموزشی و همچنین فراهم آوردن منابع مشاوره‌ای برای جوانان و خانواده‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: تنها از طریق آگاهی‌بخشی و حمایت‌های اجتماعی می‌توان میزان مصرف مواد روان‌گردان در میان جوانان را کاهش داد و به این ترتیب، سلامت روانی و جسمانی نسل آینده را تضمین کرد.

وی در ادامه با اشاره به انواع مختلف مواد روان‌گردان و اعتیادآور، به‌ویژه کافئین، توضیح داد: هرچند برخی از این مواد مانند کافئین در زندگی روزمره ما رایج هستند و مصرف آن‌ها در قالب نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، چای یا نوشابه‌های انرژی‌زا عادی تلقی می‌شود اما این بدان معنا نیست که مصرف بی‌رویه آن‌ها بی‌خطر است، کافئین به‌عنوان یک ماده محرک سیستم عصبی مرکزی می‌تواند در کوتاه‌مدت باعث افزایش هوشیاری، کاهش خستگی و بهبود تمرکز شود اما مصرف مکرر و وابسته‌وار آن می‌تواند به ایجاد وابستگی جسمی و روانی منجر شود.

جابرقادری خاطرنشان کرد: یکی از دلایل نادیده گرفتن آثار منفی کافئین این است که مصرف آن از نظر فرهنگی و اجتماعی پذیرفته شده و حتی در برخی جوامع، نشانه‌ای از فعالیت، بیداری و کارآمدی تلقی می‌شود، با این حال باید توجه داشت که مصرف زیاد کافئین می‌تواند موجب بروز علائمی نظیر بی‌خوابی، افزایش ضربان قلب، اضطراب، تحریک‌پذیری و حتی سردرد شود؛ وابستگی به کافئین نیز به شکل علائم ترک نظیر سردرد، خستگی مفرط و اختلال در تمرکز ظاهر می‌شود.

این کارشناس افزود: لازم است کافئین نیز هم‌ردیف دیگر مواد محرک مانند ریتالین یا آمفتامین‌ها مورد توجه قرار گیرد؛ هرچند شدت تأثیر آن کمتر است اما تأثیر مستمر و تدریجی آن بر بدن به‌ویژه در نوجوانانی که به دنبال افزایش توان یادگیری یا بیداری طولانی‌مدت هستند، می‌تواند پیامدهای منفی جدی به همراه داشته باشد.

جابرقادری همچنین به سوءمصرف داروهایی مانند ریتالین، آدرال و داروهای ضد اضطراب پرداخت و گفت: برخی از دانش‌آموزان و دانشجویان به دلیل فشارهای تحصیلی یا انتظار بالای والدین، به‌صورت خودسرانه از این داروها استفاده می‌کنند تا عملکرد درسی خود را بهبود بخشند، بی‌آنکه آگاه باشند که این روش‌های به‌ظاهر مفید، می‌توانند به تخریب تدریجی مغز و روان آن‌ها بینجامند؛ تأثیر بلندمدت این داروها می‌تواند شامل ایجاد وابستگی شدید، اختلالات خلقی، کاهش انگیزه و حتی بروز رفتارهای پرخاشگرانه یا افسردگی شدید شود.

وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین نکاتی که در آموزش و پیشگیری باید مورد توجه قرار گیرد، تفکیک قائل نشدن میان مواد قانونی و مواد غیرقانونی صرفاً بر اساس در دسترس بودن آن‌هاست؛ بسیاری از مواد قانونی مانند الکل، کافئین یا داروهای تجویزی، اگر بدون نظارت پزشک و آگاهی مصرف شوند، می‌توانند به همان اندازه مواد غیرقانونی خطرناک و اعتیادآور باشند.

جابرقادری در پایان بر لزوم تدوین برنامه‌های آموزشی جامع در مدارس، دانشگاه‌ها و خانواده‌ها تأکید کرد و گفت: آموزش مهارت‌های زندگی، مدیریت استرس، خودآگاهی و شیوه‌های سالم مقابله با فشارهای روانی باید به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از نظام آموزشی و تربیتی کشور در نظر گرفته شود؛ همچنین، رسانه‌ها باید به‌جای ترویج استفاده از مواد محرک یا نمایش سبک زندگی ناسالم، به فرهنگ‌سازی در راستای سلامت روانی و جسمی جوانان بپردازند تا از بروز آسیب‌های جبران‌ناپذیر پیشگیری شود.

انتهای خبر/