عزیز مصطفایی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: پیشینه گَل و تعاون به قدمت حضور انسان بر روی زمین است و شواهد مردم‌شناسی و تاریخی نشان می‌دهد که بشر اولیه برای رفع نیازهای اساسی خود ناگزیر به هم‌افزایی و اتکا بر توان جمعی بوده است.

وی افزود: در این نوع زیست اجتماعی، همکاری آن‌چنان اهمیت داشته که مجالی برای رقابت، خودخواهی و ستیزه باقی نمی‌گذاشته و مفهوم «ما» محور اصلی فرهنگ و زیست روزمره مردم بوده است.

این دانش‌آموخته دکترای مردم‌شناسی گفت: این سنت دیرینه در طول تاریخ در جوامع مختلف استمرار یافته و در باینگان نیز به دلیل شرایط معیشتی و جغرافیایی، ریشه‌ای بسیار کهن دارد. مردم باینگان به‌صورت تجربی دریافتند که بسیاری از کارها تنها از طریق مشارکت و همکاری جمعی قابل انجام است و همین درک موجب دوام آئین گَل در این منطقه شده است.

مصطفایی، گَل را از منظر دینی نیز مورد توجه قرار داد و گفت: در قرآن بر اهمیت جمع و یگانگی تأکید شده و آمده است که همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و پراکنده نشوید. مردم باینگان نیز از گذشته‌های دور با توجه به شرایط خاص توپوگرافی منطقه، این حقیقت را دریافته‌اند و به همین دلیل سنت گَل با قدرت در میان آن‌ها باقی مانده است.

به گفته مصطفایی، حتی بافت معماری باینگان نیز گویای این نزدیکی و هم‌افزایی است؛ زیرا هسته اصلی بافت، متراکم و به‌هم‌پیوسته است و این خود نشانی از روح جمع‌گرای مردم و باور آن‌ها به کار دسته‌جمعی است.

وی ادامه داد: همیاری و تعاون تنها به فعالیت‌های عمرانی خلاصه نشده، بلکه در شادی و سوگ نیز نمود دارد. در صورت وقوع عزاداری در باینگان، همسایه‌ها به‌مدت یک هفته برای خانواده متوفی غذا تهیه می‌کنند و پذیرایی را بر عهده می‌گیرند؛ رسمی که نشان می‌دهد کار جمعی در فرهنگ این منطقه نهادینه شده است.

مصطفایی تأکید کرد: کار جمعی در باینگان جلوه‌های عینی بسیاری دارد؛ چنان‌که طی سال‌های اخیر ساخت هر دو مسجد باینگان با بهره‌گیری از ظرفیت گَل و مشارکت داوطلبانه مردم انجام شده است. این نمونه‌ها بیانگر نقش آموزه‌های فرهنگی، تاریخی و مذهبی در شکل‌دهی به روح همیاری در فرهنگ ایرانی و به‌ویژه در باینگان است.

وی در پایان یادآور شد: ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی نهفته در این آئین موجب شد که آئین گَل باینگان در ۱۹ دی‌ماه ۱۴۰۱ با شماره ۲۷۸۳ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت برسد؛ رخدادی که نشان‌دهنده اهمیت تاریخی و هویتی این سنت دیرپا در میان مردمان منطقه است.

انتهای خبر/