به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ گفتگوی پیش رو با حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی حاج‌آخوند، واعظ برجسته کرمانشاه، به بررسی نقش فرهنگ عاشورایی و شعار «هیهات منا الذله» در انسجام ملی و تقویت مقاومت می‌پردازد و اهمیت پیام‌های حضرت سیدالشهدا (ع) را در مواجهه با ظلم و استکبار تشریح می‌کند. 

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی حاج‌آخوند، نقش این آموزه‌ها را در استمرار راه مقاومت مردمی روشن می‌سازد و محبت به امام حسین (ع) را عامل وحدت فراتر از مرزهای مذهبی و قومی تحلیل می‌کند. 

این گفتگو تأثیر سرود «ای ایران» و تأکید رهبر انقلاب بر خوانش حسینی آن را در هم‌افزایی ارزش‌های دینی و ملی برجسته می‌کند و حفظ انسجام اجتماعی را مهم می‌داند. 

در پایان، جایگاه شهدا، سرداران و علمای دینی به‌عنوان نمادهای فداکاری و وطن‌دوستی در تاریخ انقلاب اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است؛ این گفتگو بازتاب تأثیر مکتب عاشورا بر فرهنگ مقاومت ملت ایران است. 

مرصادنیوز: شعار «هیهات منا الذله» چه نقشی در انسجام ملی و مقاومت ایفا می‌کند؟ 

حاج‌آخوند: شعار «هیهات منا الذله» یکی از شاخص‌ترین نمادهای فرهنگ عاشورایی است که معنای آن، ایستادگی در برابر هرگونه ذلت و خواری است؛ این پیام، تنها محدود به عصر امام حسین (ع) نیست و مفهومی فراتر از زمان دارد. 

عبارت «مثلی لا یبایع مثله» نیز از دیگر سخنان ماندگار حضرت سیدالشهدا (ع) است که نشان می‌دهد انسان‌های آزاده در هیچ برهه‌ای از تاریخ، نباید تن به سازش با ظلم و بی‌عدالتی دهند و حقیقت را فدای مصلحت کنند. 

این سخنان، تنها به ماجرای کربلا محدود نمی‌شوند، بلکه قاعده‌ای همیشگی برای زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان هستند؛ هر انسان حق‌طلبی، باید از پذیرش ذلت در برابر ظالم و غاصب پرهیز و بر حقوق خود پافشاری کند. 

امام حسین (ع) با جمله «کسی مثل من با کسی مثل یزید بیعت نمی‌کند» اصل‌ عدم سازش با باطل را به‌طور مطلق بیان کردند؛ این اصل، مرزی بین حق و باطل ترسیم می‌کند که فراتر از افراد و زمان‌هاست. 

مرصادنیور: روحیه حسینی مردم ایران چگونه دشمن را به عقب‌نشینی در جنگ ۱۲ روزه واداشت؟ 

حاج‌آخوند: در هر دوره‌ای اگر فردی از حق خود محروم شود، وظیفه دارد در برابر ظلم سکوت نکند؛ این اصل عاشورایی، میراثی زنده است که در طول تاریخ، الهام‌بخش مبارزان حق‌طلب در سراسر جهان بوده است. 

در دوران معاصر، نمونه بارز این ظلم، تجاوزات رژیم صهیونیستی به مردم مظلوم فلسطین است که در آن حتی زنان، کودکان و نوزادان هدف حملات قرار گرفته‌اند؛ جنایاتی آشکار که وجدان‌های بیدار را به واکنش وامی‌دارد. 

سکوت در برابر این جنایات، به‌معنای پذیرش ذلت است؛ در فرهنگ عاشورا، مسلمان حسینی هرگز در برابر ظلم بی‌تفاوت نمی‌ماند و با تمام توان در راستای دفاع از کرامت انسانی و مظلومان تلاش می‌کند. 

امروز مصداق روشن ظلم، رژیم صهیونیستی و سردمدار آن، نتانیاهو است؛ در منطق عاشورا، هیچ جایگاهی برای سکوت و انفعال در برابر چنین متجاوزانی وجود ندارد و مقاومت، تنها راه عزت و بقاست. 

در همه فرهنگ‌ها و ادیان الهی، دفاع از جان، مال و کرامت در برابر تهاجم، اقدامی مشروع و انسانی محسوب می‌شود؛ فرهنگ شیعه نیز بر همین مبنا، مقاومت در برابر ستم را واجب می‌داند و تسلیم را محکوم می‌کند. 

همین روحیه است که انسجامی بزرگ در میان ملت‌ها برای مقابله با تجاوز ایجاد کرده است؛ این انسجام، عامل اصلی بازدارندگی در برابر پیشروی دشمنان شده و اجازه تحقق اهدافشان را از آن‌ها سلب کرده است. 

نمونه بارز این بازدارندگی، واکنش ملت ایران در برابر تهدیدات نظامی آمریکاست؛ جایی که با وجود خط و نشان‌های دشمن، مردم با آرامش زیستند؛ این آرامش، برخاسته از قدرت مقاومت است، نه ساده‌انگاری یا بی‌اطلاعی. 

روحیه مقاومت، در برابر تهدیدها ایستادگی می‌آفریند؛ حتی اگر دشمنی همچون آمریکا وعده فرار بدهد، ملت مقاوم زیر بار نخواهد رفت؛ این ایستادگی، برآمده از غیرت حسینی و ایمان مردم ایران است. 

نمونه درخشان آن، مجری صدا و سیما، سحر امامی بود که در میانه بمباران، با آرامشی مثال‌زدنی اجرای برنامه را ادامه داد؛ این اقدام، تأثیری عمیق بر افکار عمومی گذاشت و نمادی از روحیه مقاومت شد. 

وی همچون حضرت زینب (س) ایستاد و بی‌هراس سخن گفت؛ چنین رفتارهایی ریشه در فرهنگ عاشورا دارند و نشان‌دهنده تداوم راه حضرت سیدالشهدا (ع) در دل مردم ایران هستند که عامل قدرت و بیداری جامعه‌اند.

مرصادنیور: شعار «حب‌الحسین یجمعنا» چه پیامی برای جهان دارد و چگونه عامل وحدت دل‌هاست؟ 

حاج‌آخوند: محبت به امام حسین (ع) فراتر از مذهب خاص است؛ برادران اهل سنت در ایران، به‌ویژه در استان‌های غربی، حضور پررنگی در مجالس عزاداری دارند و ارادت خود را ابراز می‌کنند. 

این محبت، مختص اهل سنت نیست؛ در کشورهای دیگر نیز پیروان ادیان مختلف همچون مسیحیان، با حضور در مراسم عاشورا، محبت خود را به ائمه اطهار (ع) و سیدالشهدا (ع) ابراز می‌دارند و از نهضت حسینی الهام می‌گیرند. 

در هندوستان نیز، قیامی عظیم علیه استعمار انگلیس با تأسی از قیام عاشورا شکل گرفت؛ این واقعیت نشان می‌دهد که نام امام حسین (ع) الهام‌بخش همه آزادگان دنیا نه‌تنها مسلمانان، بلکه تمامی انسان‌های عدالت‌خواه است. 

قیام هندوستان از برکت سیدالشهدا (ع) بود؛ ماهاتما گاندی، رهبر مردم هند، می‌گوید: «من قیام سیدالشهدا (ع) را مطالعه کردم و اگر هندوستان بخواهد پیشرفت کند، راهی جز حرکت در این مسیر وجود ندارد»، این مسیر همان مسیر مقاومت و خدمت است. 

گاندی این مسیر را انتخاب کرد، مسیری که زیر بار ذلت نرفتن است و مردم هند را به موفقیت رساند؛ ریشه این راه از محبت حضرت سیدالشهدا (ع) سرچشمه می‌گیرد؛ محبتی که می‌تواند شیعه، سنی، هندو و مسیحی را کنار هم جمع کند. 

مرصادنیور: همان‌گونه که اربعین امتداد عاشورا و بستر روایت مقاومت حسینی است، آیا می‌توان دفاع مقدس ۱۲ روزه اخیر را نیز امتداد این مسیر دانست؟ 

حاج‌آخوند: «حب الحسین یجمعنا»؛ این محبت، عامل وحدت ملت‌ها و مردمان سراسر جهان است؛ شکل‌گیری هر حادثه‌ای دشوار است، اما تداوم آن دشوارتر خواهد بود؛ حفظ روحیه حضرت سیدالشهدا (ع) در دل‌ها و استمرار آن، بسیار سخت‌تر از ایجاد محبتی است که ممکن است در یک لحظه یا جلسه جرقه بخورد. 

حفظ این محبت در عرصه‌های مختلف سختی‌های خاص خود را دارد؛ وقتی جمهوری اسلامی ایران به برکت قیام حضرت سیدالشهدا (ع) و نهضت امام خمینی (ره) به پیروزی رسید، حفظ آن نهضت هزاران شهید را طلبید تا این موفقیت پایدار بماند. 

برای نگه‌داشتن این پیروزی، سختی‌های بیشتری باید کشیده شود تا محصول نهضت حضرت سیدالشهدا (ع) حفظ شود؛ جنگ ۱۲ روزه، ادامه جنگ تحمیلی و دفاع مقدس هشت‌ساله ما بود که همه از برکت قیام عاشوراست. 

پیروزی‌های پیاپی در این مقاومت‌ها، بخشی از مسیر نگهداری نهضت حسینی است و در آینده نیز وجود خواهد داشت؛ به تعبیر مقام معظم رهبری، خرمشهرهای زیادی در پیش است و نمونه‌هایی از آن را در جنگ مقدس دفاع مقدس ۱۲ روزه دیدیم. 

مرصادنیور: رهبر انقلاب در شب عاشورای امسال با تأکید بر نوحه «ای ایران ایران…» با خوانش حسینی، ضربه‌ای کاری به پروژه دشمن در دوقطبی‌سازی امت و ملت وارد کردند؛ به‌نظر شما، خوانش حسینی و اربعینی از وحدت ملی ایرانیان چگونه می‌تواند این پروژه را ناکام و وحدت ملت را تحکیم بخشد؟ 

حاج‌آخوند: همان‌طور که به‌درستی رهبر معظم انقلاب سرخط را ترسیم فرمودند، مداح نیز مداحی «ای ایران» را که برگرفته از سرود معروف «ای ایران» است، اجرا کرد؛ در این مداحی، اشعاری با مضامینی عمیق خوانده شد که تلفیقی از آرمان‌ها و ارزش‌های دینی و ملی ماست و ریشه در سیره اهل بیت (ع) دارد. 

در کتاب شریف «تحف‌العقول» از امیرالمؤمنین علی (ع) نقل شده است که امور بر پایه حب‌الوطن استوار است؛ اگر کشوری یا دولتی بخواهد به پیروزی دست یابد، لازم است روحیه حب‌الوطن در میان مردم و مسئولان آن وجود داشته باشد؛ این نگاه، سیره عملی رهبر معظم انقلاب نیز بوده است که همواره بر هم‌افزایی میان ایران و اسلام تأکید فرموده‌اند. 

امروز اسلام و ایران در یک مسیر و قالب مشترک قرار دارند و نمی‌توان یکی را پذیرفت و دیگری را انکار کرد؛ پذیرش اسلام بدون ایران یا ایران بدون اسلام ممکن نیست، چرا که این دو در تجلی واحدی به‌نام «جمهوری اسلامی» به منصه ظهور رسیده‌اند. 

هدف از این قطبی‌سازی، تضعیف انسجام ملی است؛ همان انسجامی که دشمن پیش‌تر از ناحیه آن ضربه‌های سنگینی دریافت کرده است؛ دشمن با بهره‌گیری از چنین ترفندهایی در پی آن است که وحدت ملی را خدشه‌دار کند و این مسئله، هشداری جدی و قابل تأمل است که باید مورد توجه قرار گیرد. 

مرصادنیور: چرا می‌توان شهدا، سرداران و علمای دینی را وطن‌دوست‌ترین ایرانیان دوران جمهوری اسلامی دانست؟ این پیوند میان دین‌باوری و فداکاری در راه وطن چه اهمیتی دارد؟ 

حاج‌آخوند: دلیل شناخته‌شدن این افراد به‌عنوان وطن‌دوست‌ترین چهره‌ها، آن است که سرداران و علمای دینی به‌شمار می‌روند که در مقاطع حساس تاریخی، نقش‌آفرینی‌های مؤثر و ماندگاری در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و ملی داشته‌اند.

در جریان نهضت تنباکو، میرزای شیرازی با صدور یک فتوا، زمینه‌ساز حمایت از تولید ملی و ارج‌گذاری به محصول ایرانی شد؛ در ادامه مسیر مبارزات مردمی، علمای بزرگی نیز برای تحقق آزادی و صیانت از استقلال کشور جان‌فشانی کردند؛ از جمله شیخ فضل‌الله نوری که در راه دفاع از مشروطه مشروعه، به شهادت رسید و سر از بدنش جدا شد. 

در جریان نهضت اسلامی، شاگردان امام خمینی (ره) و علمای دینی نقش اساسی در گسترش این حرکت داشتند؛ شهید آیت‌الله غفوری و شهید آیت‌الله سعیدی از جمله مجاهدانی بودند که پیش از انقلاب، فعالیت گسترده‌ای داشتند و به شهادت رسیدند. 

شهدای بزرگی همچون شهدای محراب نیز که مظلومانه به‌دست منافقین و خائنین داخلی به شهادت رسیدند، از جمله علمای مجاهدی بودند که در راه اعتلای اسلام و دفاع از میهن، از جان خود گذشتند و فداکاری کردند. 

به فرموده رهبر معظم انقلاب، امروز اسلام و ایران به وحدت و یگانگی رسیده‌اند و در مسیر اقتدار این سرزمین، شهیدان بزرگی همچون سردار حاج قاسم سلیمانی، شهید باقری، شهید سلامی و حاجی‌زاده پیشتاز و جان‌فشان بودند. 

این شخصیت‌های برجسته با فداکاری‌های خود ثابت کردند که برخلاف القائات برخی جریان‌های سیاسی، مردم و مسئولان این کشور در خط مقدم مقاومت ایستاده‌اند و از مردمی‌ترین و فداکارترین مسئولان تاریخ ایران اسلامی به‌شمار می‌روند. 

انتهای خبر/