به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ مسئله سالمندی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌ روی جامعه امروز ایران مطرح است؛ جمعیتی که به‌سرعت در حال ورود به سنین بالاتر است و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، علمی و اجرایی در حوزه‌های مختلف سلامت، رفاه و خدمات اجتماعی است. 

کارشناسان معتقدند که تجربه کشورهای دیگر در این زمینه می‌تواند الگویی مؤثر برای کشور ما باشد و نباید تنها با آزمون و خطا به استقبال این روند رفت.

کارشناسان بر این باورند که ایران و به‌ویژه استان کرمانشاه ظرفیت‌های گسترده‌ای برای اجرای طرح‌های نوین همچون بیمارستان‌ها و شهرهای دوستدار سالمند دارد. آن‌ها تأکید می‌کنند که با بهره‌گیری از دانش روز و همکاری نهادهای مختلف می‌توان شرایط بهتری را برای زندگی سالمندان فراهم کرد و از فرصت‌های فرهنگی و اجتماعی موجود در کشور به‌ویژه در شهرهای با پیشینه تاریخی بهره برد.

شکوفایی سالمندی؛ فرصتی برای معنا و رشد

آرزو مهرابی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: مرحله سالمندی طولانی‌ترین فصل زندگی انسان است و اگر به‌درستی مدیریت شود، می‌تواند به دورانی سرشار از معنا و شکوفایی تبدیل شود.

وی افزود: هدف از خدمات روان‌شناختی و حتی مراقبت‌های جسمانی نباید صرفاً کاهش رنج‌ها و مشکلات سالمندان باشد، بلکه باید به افق‌های بلندتر و اهداف بزرگ‌تری اندیشید.

این  روان‌شناس و روان‌درمانگر گفت: چالش‌های روان‌شناختی جدی در این دوران وجود دارد؛ از جمله احساس تنهایی، سوگ‌های پی‌درپی، کاهش توان جسمی و حس بیهودگی. با این‌ حال، سالمندی تنها دوران از دست دادن نیست، بلکه فرصتی ارزشمند برای شکوفایی است. این شکوفایی بر سه پایه استوار است: «معناسازی»، «رشد رابطه‌ای» و «یادگیری مادام‌العمر».

مهرابی گفت: معناسازی به معنای یافتن نقش جدید سالمند در خانواده و جامعه است؛ نقشی همچون مشاور خردمند یا راهنمای نسل جوان. در بسیاری از کشورهای پیشرفته، سالمندان به‌عنوان سرمایه فرهنگی و اجتماعی به کار گرفته می‌شوند، در حالی که در ایران اغلب پس از بازنشستگی با احساس تهی‌بودن و بی‌ارزشی مواجه می‌شوند.

وی افزود: رشد رابطه‌ای بر کیفیت ارتباطات تمرکز دارد. داشتن یک رابطه عمیق با نوه یا یک دوست صمیمی می‌تواند به‌طور چشم‌گیری از بار تنهایی سالمند بکاهد. همچنین یادگیری مادام‌العمر، چه در قالب مهارت‌های ساده و چه آموزش‌های تخصصی، نشان می‌دهد که مغز سالمند همچنان انعطاف‌پذیر است و می‌تواند منشأ کارکردهای ارزشمند برای جامعه باشد.

به گفته مهرابی، هدف نهایی نباید صرفاً افزودن سال‌های عمر سالمندان باشد، بلکه باید زندگی و کیفیت را به سال‌های باقی‌مانده آن‌ها اضافه کرد.

وی گفت: توانمندسازی سالمندان از طریق ابزارهایی مانند پروتکل‌های مداخله‌ای، آموزش خانواده‌ها و مراقبان و فراهم‌کردن زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی می‌تواند این مسیر را هموار سازد.

مهرابی افزود: در بعد روان‌درمانی نیز می‌توان با استفاده از تکنیک‌های پذیرش و تعهد، سالمندان را به سمت پذیرش زندگی و مدیریت استرس و افسردگی هدایت کرد. همچنین بهره‌گیری از روش‌های غیر دارویی همچون نوروفیدبک و فناوری‌های نوین توانسته است در بهبود کیفیت زندگی سالمندان مؤثر واقع شود.

وی گفت: متأسفانه بسیاری از سالمندان به دلیل تنهایی و نبود ارتباطات سازنده، انگیزه و نشاط لازم را از دست می‌دهند، در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته با به‌کارگیری سالمندان در فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی یا اجتماعی، توانمندسازی واقعی صورت می‌گیرد.

این روان‌درمانگر افزود: باید تلاش کرد تا سالمندان از یک «شیء منفعل در مراقبت» به یک «سوژه فعال در زندگی» تبدیل شوند؛ این تغییر نگرش، سالمندی را از بقا به شکوفایی ارتقا می‌دهد.

کرمانشاه می‌تواند پیشگام طرح دوستدار سالمند باشد

سعید ایزدی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: تجربه کشورهای مختلف نشان می‌دهد که در حوزه سالمندی نباید صرفاً با آزمون و خطا پیش رفت، زیرا بسیاری از مسیرها قبلاً در دنیا امتحان شده و نتایج آن مشخص است. 

وی با اشاره به موضوع آموزش و آشنایی کودکان با سالمندی، افزود: در منابع علمی و حتی کتاب‌های موجود، برنامه‌ مدونی در این زمینه وجود ندارد و به‌طور کلی چنین رویکردی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

این متخصص طب سالمندی افزود: در مقابل، تجربه نشان داده که سالمندان می‌توانند با ورود به دنیای کودکانه، ارتباط و تعامل بیشتری برقرار کنند، اما کودکان درکی از دوران سالمندی ندارند و نباید انتظار چنین چیزی از آن‌ها داشت.

وی با تأکید بر اهمیت ایجاد ساختارهای مناسب اظهار کرد: راهکار اصلی برای پیشبرد امور، ایجاد بیمارستان‌ها و شهرهای دوستدار سالمند است که نمونه‌های موفقی از این طرح‌ها در کشورهای منطقه مانند بحرین، ترکیه و امارات اجرا شده، در حالی‌ که ایران هنوز نتوانسته در این زمینه به‌طور جدی اقدام کند. 

وی خاطرنشان کرد: کرمانشاه از ظرفیت‌های جغرافیایی و فرهنگی لازم برای اجرای این طرح‌ها برخوردار است و می‌تواند پیشگام در ایجاد شهر دوستدار سالمند باشد. 

ایزدی گفت: برای دستیابی به نتایج ملموس، لازم است چند ایده مشخص انتخاب شود و با پیگیری مستمر و ارزیابی منظم، حتی اجرای یکی از آن‌ها نیز می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت‌های بعدی شود.

فعالیت ۵ مرکز مراقبت ویژه سالمندان در کرمانشاه 

احمدرضا درخشنده در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: سازمان بهزیستی به‌عنوان متولی اصلی سلامت اجتماعی در کشور، خدمات خود را در سه حوزه کلی ارائه می‌کند؛ نخست پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و ارتقای سلامت روان، دوم حمایت از افراد در معرض آسیب همچون کودکان، زنان، سالمندان و افراد دارای معلولیت و سوم ارائه خدمات توان‌بخشی و حمایتی به اقشار مختلف جامعه.

وی افزود: در زیرمجموعه بهزیستی، امور توان‌بخشی به‌طور مستقیم در حوزه سالمندان فعال است. در این زمینه پنج مرکز مراقبت شبانه‌روزی ویژه سالمندان در شهر کرمانشاه فعالیت دارند که به خانم‌ها و آقایان سالمندی که خانواده‌ای ندارند یا مجهول‌الهویه هستند، خدمات ارائه می‌دهند.

معاون توان‌بخشی اداره‌کل بهزیستی استان کرمانشاه همچنین خاطرنشان کرد: هشت مرکز روزانه سالمندان نیز فعال است که علاوه بر خدمات توان‌بخشی، آموزش‌های فرهنگی و برنامه‌های حفظ نشاط و روحیه سالمندان را در دستور کار دارند.

معاون توان‌بخشی اداره‌کل بهزیستی استان کرمانشاه با بیان اینکه بخشی از وظایف بهزیستی در حوزه آگاه‌سازی و پیشگیری تعریف شده است، گفت: لازم است مصوبات و سیاست‌های دستگاه‌های اداری به‌طور دقیق جمع‌بندی و از طریق کشور به استان‌ها ابلاغ شود تا با اعتبار مشخص و برنامه‌ریزی عملیاتی بتوان آن‌ها را اجرا کرد.

درخشنده بیان کرد: وجود یک استراتژی روشن و قابل اجرا، موجب می‌شود که دستگاه‌ها به صورت منسجم‌تر در حوزه‌هایی همچون سالمندی و آسیب‌های اجتماعی عمل کنند.

معاون توان‌بخشی بهزیستی استان کرمانشاه با اشاره به تجربه فعالیت‌های پیشین در حوزه اعتیاد گفت: همان‌طور که در ترک اعتیاد، رسیدن به یک وضعیت پایدار اهمیت دارد، در حوزه سالمندی نیز باید به دنبال ایجاد شرایط پایدار و متعادل برای زندگی اجتماعی سالمندان باشیم.

وی افزود: سالمند به‌تنهایی قابل بررسی نیست، بلکه باید خانواده او نیز دیده شود. اگر خانواده سالمند از نظر اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی توانمند باشد، سالمند نیز زندگی متعادل‌تری خواهد داشت.

درخشنده تصریح کرد: بسیاری از سالمندان تحت پوشش بهزیستی، مجهول‌الهویه هستند یا خانواده منسجمی ندارند و همین امر خدمات‌رسانی را دشوارتر می‌کند. از این رو، لازم است خانواده‌ها نیز در کنار سالمندان توانمندسازی شوند تا حلقه ارتباطی سالمند با جامعه تقویت شود.

وی خاطرنشان کرد: اگر خانواده سالمند از انسجام و توانمندی لازم برخوردار باشد، مشکلات سالمند کاهش یافته و در نهایت جامعه نیز از یک سالمندی سالم و فعال بهره‌مند خواهد شد.

به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ رسیدگی به موضوع سالمندی تنها در ایجاد مراکز مراقبتی خلاصه نمی‌شود، بلکه نیازمند نگاه جامع به ابعاد خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی است.

پایداری و کیفیت خدمات زمانی تضمین می‌شود که خانواده‌ها نیز در فرآیند توانمندسازی مشارکت داشته باشند. در نهایت، ایجاد یک استراتژی روشن و هماهنگ میان دستگاه‌ها می‌تواند زمینه‌ساز ارتقای سلامت اجتماعی و بهره‌مندی جامعه از سالمندی فعال و پویا باشد.

انتهای خبر/