نصرالله شفیعی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ اظهار داشت: بعد از کودتای ۲۸ مرداد تا تصویب لایحه کاپیتولاسیون در سال ۱۳۴۳، شاهد گسترش نفوذ و مداخلات ایالات متحده در ایران بوده‌ایم طوری‌که آمریکا علاوه بر نقش‌آفرینی در کودتا، در کنسرسیوم نفتی و تحمیل سیاست‌های اقتصادی، سیاسی و نظامی نقشی تعیین‌کننده ایفا کرده کرده است.

وی افزود: آمریکا برای حفظ نفوذ خود مستشاران فراوانی در حوزه‌های سیاسی، نظامی و امنیتی به ایران فرستاد که برای تأمین امنیت و مصونیت این مستشاران نیاز به قوانین حمایتی داشت که این انگیزه‌ها زمینه‌ساز ارائه و پیگیری لایحه کاپیتولاسیون شد.

این تحلیل‌گر مسائل سیاسی گفت: اصول مشابه این لایحه قبلاً در «کنوانسیون جنوب وین» در ۲۹ فروردین ۱۳۴۰ تصویب شده بود که بسیاری از قواعدی که در سطح بین‌الملل اجرا می‌شوند، محصول خواست قدرت‌های مسلط‌اند نه اراده جمعی جوامع. 

شفیعی ادامه داد: در متن کنوانسیون، مصونیت اتباع خارجی از شمول برخی مقررات قضائی کشورها مورد توجه قرار گرفته و در نسخهٔ داخلی نیز بازتابی ویژه برای منافع آمریکا دیده شده بود.

وی گفت: لایحه کاپیتولاسیون ابتدا در آبان ۱۳۴۲ مطرح و آماده شد اما با سقوط دولت اسدالله علم، روند آن تغییر کرد، با روی کار آمدن دولت حسنعلی منصور، تصویب لایحه به‌عنوان یکی از مأموریت‌های اصلی دنبال شد و این فرایند آشکارا به‌صورت صوری و شتابزده به مجلس ارسال شد تا برای نیازهای ایالات متحده پشتوانه قضائی و امنیتی ایجاد کند.

واکنش علما و امام راحل آغازگر بیداری عمومی

شفیعی افزود: این طرح و فرآیند تصویب با واکنش گسترده‌ای از سوی علما، مراجع تقلید و مبارزان سیاسی رو به‌ رو شد که امام خمینی (ره) در سخنرانی معروفِ چهار آبان—که از صحیفه امام نقل شد—با بیانی انقلابی و هشدارآمیز، این اقدام را محکوم و آن را «سند بردگی ملت ایران» خواند، لذا سخنان ایشان موجب آگاهی‌بخشی به اقشار مختلف جامعه و شروع موجی از اعتراضات شد.

تبعید امام راحل و پیامدهای انقلاب‌ساز

وی خاطرنشان کرد: تبعید امام راحل در پی فشارها از چهار آبان تا ۱۳ آبان رخ داد که این تبعید، به‌جای قطع ارتباط امام راحل با امت، زمینه تکوین و تعمیق حرکت انقلابی را فراهم آورد؛ تلاش‌ها برای منزوی کردن ایشان، در فاصله سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۷ به خیزش گسترده مردم علیه رژیم پهلوی و نفوذ قدرت‌های خارجی انجامید.

نقش دانشجویان و دانش‌آموزان در گسترش مبارزات

این تحلیل‌گر مسائل سیاسی تصریح کرد: جنبش دانشجویی، از جمله حرکت‌های پیشرو از قبل از ۱۶ آذر، به‌تدریج پیوند خود را با مباحث عقیدتی و فرهنگی انقلاب و خط امام راحل برقرار کرد. دانشجویان و دانش‌آموزان نقش محوری در امتداد مبارزات تا پیروزی انقلاب داشتند و رخدادهایی مثل تظاهرات ۱۳ آبان ۱۳۵۷ نشان‌دهنده بلوغ و تأثیرگذاری این اقشار بر روند انقلاب بود.

وی گفت: پیوند میان استبداد داخلی و مداخلات قدرت بزرگ خارجی—به‌ویژه ایالات متحده—یکی از عوامل اصلی شکل‌گیری و تداوم مبارزات انقلابی در ایران بوده است که حوادث مرتبط با کاپیتولاسیون، واکنش‌های علمای دینی و نقش فعال اقشار جوان جامعه، همگی در هدایت مسیر تاریخی ایران به‌سوی انقلاب تأثیری تعیین‌کننده داشتند.

شفیعی گفت: با گذشت چند دهه از جریان تصویب کاپیتولاسیون، تبعید حضرت امام خمینی (ره)، واقعه ۱۳ آبان و تسخیر لانه جاسوسی، هنوز هم توطئه‌ها و مداخلات آمریکا علیه ملت ایران ادامه دارد؛ اما آنچه در طول تاریخ ثابت شده، این است که دشمن هرگز نتوانسته بر اتحاد، آگاهی و اراده راسخ مردم ایران غلبه کند.

این تحلیل‌گر مسائل سیاسی در پایان خاطرنشان کرد: امروز نیز ملت ایران با تکیه بر ایمان، رهبری حکیمانه و تجربه‌های تاریخی خود، در برابر زورگویی و سلطه‌طلبی ایستاده و مسیر استقلال، عزت و پیشرفت را با عزمی استوار دنبال می‌کند.

انتهای خبر/