به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی شبکه اطلاع‌رسانی «مرصاد»؛ استان کرمانشاه با موقعیت جغرافیایی و ژئوپولیتیکی خاص خود، همواره نقش مهمی در تردد زائران عتبات عالیات داشته است. با این حال، جایگاه این استان در مسیر اربعین صرفاً به عنوان راهی برای عبور نیست؛ بلکه کرمانشاه ظرفیت آن را دارد که خود به مقصدی مستقل، پرجاذبه و فرهنگی برای زائران و گردشگران داخلی و خارجی بدل شود.

در ذهن و زبان بسیاری، «دروازه کربلا» لقبی است که به کرمانشاه داده‌اند؛ لقبی که نه از سر اغراق، بلکه برآمده از نقش محوری این استان در سفرهای زیارتی است. میلیون‌ها زائر از مرزهای خسروی و شوشمی به سوی شهرهای مقدس عراق حرکت می‌کنند، بی‌آنکه شاید بدانند از میان استانی می‌گذرند که خود به‌تنهایی گنجینه‌ای از تاریخ، تمدن، آئین و معماری مذهبی است.

با بیش از ۴ هزار اثر تاریخی شناسایی‌شده و بیش از دو هزار مورد ثبت‌شده، کرمانشاه را می‌توان موزه‌ای زنده در دل غرب ایران دانست. افزون بر این، وجود ده‌ها امامزاده، تکیه، مسجد تاریخی و آئین‌های مذهبی مردمی، این استان را به یکی از نقاط شاخص ایران در زمینه میراث معنوی تبدیل کرده است. چنین ظرفیت‌هایی در ایام خاصی چون اربعین، می‌تواند در کنار حرکت میلیونی زائران، به فرصتی برای رشد گردشگری و ایجاد درآمد برای ساکنان محلی بدل شود.

نرخ بالای بیکاری در استان کرمانشاه، نیازمند راه‌حل‌هایی پایدار و بومی‌محور است. یکی از این راه‌ها، بهره‌برداری هوشمندانه از موج گردشگران مذهبی به‌ویژه در ایام اربعین است. این جریان انسانی می‌تواند بازار صنایع دستی، سوغات محلی، خدمات اقامتی و خوراکی را رونق دهد و زمینه‌ساز ایجاد شغل، ارتقاء سطح زندگی مردم و تقویت حس همبستگی اجتماعی شود.

دستیابی به این چشم‌انداز نیازمند توسعه زیرساخت‌های گردشگری است. بدون راه‌های مناسب، اقامتگاه‌های استاندارد، سیستم حمل و نقل کارآمد و خدمات رفاهی، نمی‌توان انتظار داشت گردشگری به عنوان موتور محرک اقتصاد عمل کند. ساخت و بهسازی مهمان‌پذیرها، رستوران‌ها، مراکز خرید بومی و نیز ایجاد مسیرهای امن برای پیاده‌روی یا گردش‌های شهری، می‌تواند تجربه اقامت زائر را از «یک توقف موقت» به «یک سفر خاطره‌انگیز» تبدیل کند.

کرمانشاه علاوه بر جاذبه‌های مذهبی، در بُعد تاریخی نیز یکی از قطب‌های اصلی ایران به‌شمار می‌رود. طاق بستان، مجموعه بیستون، معابد کهن، کتیبه‌های باستانی و محوطه‌های با ارزش باستان‌شناسی، همگی ظرفیت‌هایی‌اند که می‌توانند با طراحی تورهای معرفی‌محور و راهنمایان خبره، گردشگران را در شناخت عمیق‌تر این سرزمین یاری دهند. افزون بر این، برگزاری جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و کارگاه‌های فرهنگی می‌تواند هم به اقتصاد فرهنگی کمک کند و هم باعث زنده‌ نگه‌ داشتن آیین‌ها و هنرهای بومی شود.

فناوری‌های نوین نیز می‌توانند در این مسیر نقش ایفا کنند. طراحی اپلیکیشن‌های موبایلی برای راهنمای گردشگران، معرفی مکان‌های مذهبی و تاریخی، ارائه نقشه‌های تعاملی و حتی استفاده از واقعیت افزوده برای بازنمایی آثار باستانی، راهی برای جذاب‌سازی بیشتر تجربه سفر است. چنین ابزارهایی می‌توانند خلأ اطلاع‌رسانی را برطرف کرده و تعامل بیشتر گردشگر با شهر را تسهیل کنند.

نقش بخش خصوصی در این مسیر حیاتی است. جذب سرمایه‌گذار برای ساخت اقامتگاه‌ها، مراکز تفریحی و پروژه‌های فرهنگی، نه‌تنها زیرساخت‌ها را تقویت می‌کند بلکه رقابت سالم برای ارائه خدمات بهتر را نیز فراهم می‌آورد. در کنار آن، استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات هدفمند و همکاری با فعالان رسانه‌ای و گردشگری، می‌تواند نام کرمانشاه را به گوش گردشگران داخلی و خارجی برساند.

در نهایت، حفظ اصالت فرهنگی و تاریخی استان باید در اولویت قرار گیرد. مرمت آثار، ترویج آئین‌های بومی، آموزش جوامع محلی و جلوگیری از تخریب میراث فرهنگی، ضامن پایداری گردشگری در بلندمدت است.

مسیر اربعین، اگرچه شلوغ‌ترین و مقدس‌ترین مسیر زیارتی شیعیان است، اما برای کرمانشاه، این راه می‌تواند به شاه‌راهی برای پیشرفت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تبدیل شود. به شرط آنکه نگاه‌ها از «عبور» فراتر رود و با عزمی جمعی، این استان به ایستگاهی ماندگار برای زائران و گردشگران بدل شود؛ نه فقط برای یک زیارت، بلکه برای کشف یک تمدن.

نویسنده: میلاد عطایی؛ فعال رسانه‌ای